WIBOR: co to jest WIBOR 1M, 3M, 6M i jak wpływa na kredyt hipoteczny?

Warsaw Interbank Offered Rate, czyli WIBOR jest wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej. Stanowi podstawę dla wielu transakcji na rynku finansowym, w tym również dla kredytów hipotecznych i w ogromnej mierze wpływa na oprocentowanie kredytu. Kredytobiorcy chętnie zaciągają kredyty oparte na WIBOR. Ten występuje w różnych wariantach, takich jak WIBOR 1M, WIBOR 3M oraz WIBOR 6M. Każda z tych odmian ma swoje indywidualne zastosowanie i może mieć różny wpływ na kredyty hipoteczne, w zależności od okresu, na jaki zostały udzielone. Czym jest WIBOR? Jak i przez kogo WIBOR jest wyliczany? Jak działa WIBOR i jak wpływa na raty zaciągniętego zobowiązania, a także - jaka jest przyszłość WIBOR-u? Sprawdzamy!

Z tego artykułu dowiesz się:

• co to jest WIBOR,
• ile wynosi WIBOR i jaki ma wpływ na wysokość oprocentowania kredytu,
• kiedy nastąpi likwidacja WIBOR i czym zostanie on zastąpiony.

Stawka WIBOR - co to jest? Jaki WIBOR ma wpływ na ratę kredytu?

Osoby, które zamierzają wziąć kredyt hipoteczny, zwłaszcza ze zmienną stopą procentową, powinny najpierw dokładnie przeanalizować daną ofertę i zwrócić uwagę na kilka czynników, w tym m.in. na całkowity koszt kredytu. Oprócz kosztów początkowych (takich jak prowizja za udzielenie zobowiązania) należy wziąć pod uwagę oprocentowanie kredytu, które wpływa zarówno na całkowity koszt zobowiązania, jak i wysokość miesięcznej raty. Na oprocentowanie składa się z kolei marża banku oraz wysokość wskaźnika WIBOR, czyli WIBOR-u. Marża jest samodzielnie ustalana przez banki; inaczej jest jednak w przypadku wskaźnika WIBOR, czyli Warsaw Interbank Offered Rate, który powstał już w połowie lat 90. XX w., zastępując poprzedni wskaźnik – LIBOR.

WIBOR to wskaźnik, który określa wysokość oprocentowania pożyczek na krajowym rynku międzybankowym, czyli pożyczek udzielanych sobie wzajemnie przez banki. Wysokość WIBOR jest istotna szczególnie dla osób, które zdecydowały się na zmienne oprocentowanie kredytu hipotecznego - WIBOR jest brany pod uwagę przy obliczaniu raty, a więc wraz ze zmianą WIBOR-u będzie zmieniać się również wysokość oprocentowania ich zobowiązania, a tym samym także wysokość comiesięcznej raty kredytu. Gdy stawka WIBOR rośnie - rośnie także rata. Jak wygląda kwestia WIBOR a raty kredytu ze stałą stopą procentową? WIBOR dotyczy jedynie zmiennego oprocentowania. W przypadku stałego zmiany stawki WIBOR nie wpływają na raty zobowiązań (przynajmniej w okresie obowiązywania stałej stopy). 

Wyróżnia się kilka stawek WIBOR dla konkretnych okresów. W przypadku kredytów hipotecznych najczęściej stosowane są dwie - czyli WIBOR 3M i WIBOR 6M (odpowiednio stawka dla pożyczki trzymiesięcznej i półrocznej). To właśnie te dwie stawki najczęściej pojawiają się w umowach kredytów hipotecznych. 

Kredyt hipoteczny - WIBOR 3M i 6M

To, w oparciu o którą stawkę bank udzieli zobowiązania, jest dla kredytobiorcy istotne choćby ze względu na aktualizację harmonogramu spłaty kredytu. W przypadku WIBOR 3M wysokość raty kredytu będzie aktualizowana co trzy miesiące, natomiast WIBOR 6 M - co pół roku. Obie opcje mają pewne wady i zalety. Na przykład osoby, które zaciągnęły kredyt z WIBOR-em 3M, szybciej odczują pozytywną różnicę w wysokości raty, jeśli Rada Polityki Pieniężnej zdecyduje się na obniżkę stóp (wysokość stóp procentowych wpływa na wysokość stawki WIBOR), ale jednocześnie szybciej - w porównaniu do kredytobiorców z WIBOR-em 6M - zaczną płacić wyższe raty, jeśli RPP podejmie odwrotną decyzję.

WIBOR 1M

WIBOR 1M odnosi się do stawki procentowej określanej na podstawie ofert banków na rynku pieniężnym, obowiązującej przez okres 1 miesiąca. Zazwyczaj nie używa się go w kontekście kredytów hipotecznych. 

WIBOR kredytu hipotecznego - jak jest ustalany?

Od czego jednak zależy wartość WIBOR? Jak WIBOR jest wyliczany? Dzieje się to w tzw. procesie fixingu, czyli składania ofert, w którym biorą udział największe banki w Polsce (zazwyczaj są to: Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK), BNP Paribas Bank Polska S.A., Bank Handlowy w Warszawie S.A., Bank Millennium S.A., Bank Pekao S.A., Santander Bank Polska S.A., Deutsche Bank Polska S.A., ING Bank Śląski S.A., mBank S.A., Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A.). W każdy dzień roboczy banki dopuszczone do fixingu wskazują, po jakich stawkach są skłonne udzielać pożyczek innym bankom. Na podstawie propozycji złożonych przez instytucje ofert agent kalkulacyjny dokonuje wyliczenia stawki WIBOR, uśredniając wszystkie wyniki. 

Przeczytaj też: Raty równe czy malejące: jaki rodzaj rat kredytu jest lepszy?

Warto jednocześnie zaznaczyć, że niekiedy wyliczanie stawki odbywa się nieco inaczej. Dzieje się tak w momencie, gdy w fixingu wzięło udział mniej banków. W sytuacji gdy swoje oferty złożyło 8-9 banków, agent kalkulacyjny odrzuca najniższą i najwyższą stawkę przed wyliczeniem właściwej stawki WIBOR. Jeśli natomiast w fixingu wzięło udział 6-7 banków, to stawka jest ustalana bez odrzucania którejkolwiek z propozycji banków. 

Czy jednak banki mogą podczas składania ofert wskazywać dowolne stawki? Nie do końca - muszą one mieścić się w przedziale między aktualną stopą depozytową a lombardową. To jeden z powodów, dla których stawka WIBOR jest w dużej mierze uzależniona od stóp procentowych ustalanych przez RPP. Tym samym decyzje RPP są też istotne dla kredytobiorców spłacających kredyty hipoteczne.  

WIBOR a kredyt gotówkowy

Stawki WIBOR, mimo że mają największe znaczenie przy kredytach hipotecznych złotówkowych czy kredytach frankowych, to odgrywają jednak również sporą rolę w przypadku kredytów gotówkowych. Przy tego rodzaju zobowiązaniach część banków oferuje kredyty gotówkowe oparte nie tylko o WIBOR 3M czy 6M, ale również o WIBOR 1M. 

Jaki jest aktualny WIBOR? Ile wynosi wibor 3M i inne?

Informacja, jaki dokładnie WIBOR obowiązuje, jest dostępna na oficjalnej stronie GPW Benchmark. W sieci znajdziemy także WIBOR – wykres, który uwzględnia stawki aktualne oraz WIBOR 6M czy WIBOR 3M archiwum. Na dzień 5 kwietnia 2024 r. stawki kształtują się następująco:

• kurs WIBOR 1M - 5,85 proc.,
• kurs WIBOR 3M - 5,86 proc.,
• kurs WIBOR 6M - 5,86 proc.,
• kurs WIBOR 1Y (WIBOR 12M) - 5,85 proc.

Należy mieć świadomość, że o ile w zasadzie zawsze WIBOR zacznie spadać, gdy stopy procentowe zostaną obniżone, o tyle niższy WIBOR jest możliwy również wtedy, gdy stopy utrzymują się na niezmienionym poziomie. Dzieje się tak m.in. w sytuacji, gdy RPP wprawdzie nie podjęła jeszcze ostatecznej decyzji, ale rynek przewiduje, że taka obniżka nastąpi w najbliższym czasie – co z kolei nakłada na banki presję obniżenia stawek pożyczek międzybankowych. 

Co najbardziej wpływa na wskaźnik WIBOR?

Od czego WIBOR zależy? Oprócz danego okresu istnieje kilka kluczowych czynników, które mają wpływ na stawki WIBOR. Czynniki, które wpływają na stawki WIBOR to głównie:

• decyzje Narodowego Banku Polskiego w kwestii wysokości stóp procentowych - zazwyczaj WIBOR reaguje na poziom stóp procentowych. Ponadto poziom WIBOR często odzwierciedla oczekiwania rynku co do przyszłych zmian stóp procentowych;
• sytuacja na rynku międzybankowym - popyt banków na krótkoterminowe pożyczki, które służą finansowaniu ich krótkoterminowych potrzeb, jest zmienny. W przypadku wzrostu popytu stawka WIBOR zazwyczaj również rośnie;
  poziom zaufania na rynku - w czasie kryzysu finansowego może dojść do wzrostu stawki WIBOR;
• warunki na rynku globalnym - wpływają m.in. na popyt oraz na niższe zaufanie i zwiększone ryzyko na rynku, co może być spowodowane na przykład kryzysem gospodarczym w innym kraju. Niepewność globalna powoduje obawy polskich banków dotyczące niewypłacalności ich kontrahentów;
• inflacja - jej poziom ma pośredni wpływ na WIBOR, ponieważ jednym z mechanizmów regulacji inflacji jest ustalanie poziomu stóp procentowych przez NBP. Zwykle wzrost inflacji prowadzi do podniesienia stóp procentowych przez Bank Centralny, co przekłada się na wyższy poziom WIBOR;
• decyzje instytucji regulacyjnych, które mają wpływ na rynek.

Niski WIBOR nie oznacza niskiego oprocentowania wszystkich kredytów

Wiadomo już, że wskaźnik referencyjny WIBOR, jako składowa oprocentowania, wpływa na wysokość rat kredytu hipotecznego. Czy jednak zawsze niższy WIBOR powoduje obniżenie raty? Należy mieć jednak na uwadze fakt, że zmiany w stawce WIBOR, nawet na bardzo niską (taką jak przed październikiem 2021 r.) nie oznaczają jeszcze równie niskiego oprocentowania kredytu. Banki zazwyczaj mają w takiej sytuacji w swojej ofercie kredyty hipoteczne z wyższą marżą, dzięki czemu zarabiają więcej na udzieleniu zobowiązania. Z kolei, gdy obowiązują wyższe stopy procentowe (a zatem i wyższa stawka WIBOR) banki mają tendencję do obniżania marży kredytu hipotecznego – tak, by zachęcić klientów do zaciągania zobowiązań. 

Likwidacja wskaźnika WIBOR coraz bliżej. Zastąpi go WIRON?

Już wkrótce WIBOR - kluczowy wskaźnik na rynku finansowym - przestanie jednak istnieć. Komisja Nadzoru Finansowego poinformowała we 2022 roku o planowanej reformie wskaźnika referencyjnego (którą zapowiadał również rząd). Reforma ma odbywać się w kilku etapach; aby stopniowo oferować kredyty hipoteczne oparte o nowy wskaźnik, czyli WIRON. 

WIBOR a WIRON - czym się różnią? WIRON (Warsaw Interest Rate Overnight) jest alternatywnym wskaźnikiem stawek procentowych. Jest używany w celu zapewnienia stabilności w warunkach kredytowych w czasach niestabilności. WIRON uwzględnia niepewności na rynku finansowym, biorąc pod uwagę nie tylko stopy procentowej, ale także inne czynniki ekonomiczne wpływające na rynek finansowy. Jego obliczanie jest bardziej złożone niż WIBOR ze względu na uwzględnienie dodatkowych czynników. Okazuje się jednak, że porównania WIRON vs WIBOR być może nie mają zbyt dużego sensu. Dlaczego?

Całkowita likwidacja WIBOR-u miała nastąpić w 2025 roku, jednak plany te się nieco przesunęły. Wskaźniki WIBOR i WIBID zostaną wycofane 1 stycznia 2028 r. Kiedy WIRON zastąpi WIBOR? Nie wiadomo, czy w ogóle. Z najnowszego komunikatu Komitetu Sterującego Narodowej Grupy Roboczej wynika, że wskaźnikiem, który „wskoczy” ostatecznie na miejsce WIBOR-u niekoniecznie musi być WIRON. KS NGR ogłosił, że podjął decyzję o rozpoczęciu procesu przeglądu i analizy wskaźników alternatywnych dla WIBOR typu RFR. Przegląd będzie obejmował zarówno WIRON, jak i inne możliwe indeksy lub wskaźniki. Nie znamy konkretnej daty, kiedy zostanie podjęta decyzja, jaki wskaźnik będzie obowiązywał od 2028 roku.

WIBOR: podsumowanie

Decydując się na kredyt hipoteczny - szczególnie ze zmiennym oprocentowaniem - dobrze wiedzieć, co to WIBOR, bowiem od stopy WIBOR zależy wysokość comiesięcznej spłaty zobowiązania. Prognozy 2024 zakładały już zmiany wskaźnika, jednak dziś już wiemy, że WIBOR będzie funkcjonował aż do 2028 roku. Nie wiemy natomiast, co zastąpi WIBOR. WIRON miał być zastępcą wskaźnika, ale ta zmiana stanęła pod znakiem zapytania, zatem czekamy.

Należy pamiętać, że przy zmiennym oprocentowaniu kredytu stawka WIBOR wpływa znacząco na wysokość comiesięcznej spłaty - gdy WIBOR rośnie, rosną też raty kredytów. Dotyczy to zresztą nie tylko kredytów hipotecznych, ale też gotówkowych. Sama stawka WIBOR jest natomiast w dużej mierze uzależniona od poziomu stóp procentowych.