Przydomowa oczyszczalnia ścieków

Przydomowa oczyszczalnia ścieków może być świetną alternatywą dla przestarzałego szamba. Jest to rozwiązanie przyjaźniejsze środowisku, bezpieczniejsze i znacznie wygodniejsze w użytkowaniu. Jak działa przydomowa oczyszczalnia ścieków? Dlaczego warto ją zbudować? Ile kosztuje? Wyjaśniamy.

Na czym polega przydomowa oczyszczalnia ścieków?

Przydomowa oczyszczalnia ścieków to instalacja, która może być zamontowana wszędzie tam, gdzie nie ma kanalizacji – zamiast szamba. Jest to rozwiązanie ekologiczne, ponieważ zanieczyszczenia znajdujące się w produkowanych przez gospodarstwo domowe ściekach są przez nią rozkładane do postaci prostych, nieszkodliwych dla środowiska związków.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków jest wygodniejsza w użytkowaniu niż szambo, tańsza, a przy tym bardzo bezpieczna. Trzeba jednak pamiętać, że do jej budowy potrzebna jest działka spełniająca określone wymogi (przede wszystkim co do rozmiaru oraz odległości konstrukcji od granicy działki, okien budynku itp.).

Jak działa domowa oczyszczalnia?

Dokładny schemat jest inny dla każdego z typów przydomowej oczyszczalni (a jest ich sporo). Kluczowe cechy są jednak wspólne dla każdej z konstrukcji – ścieki są oczyszczane początkowo w procesie beztlenowym, a następnie w procesie tlenowym.

Pierwszy etap rozkładu rozgrywa się w osadniku gnilnym z udziałem bakterii beztlenowych. Dochodzi w nim do fermentacji oraz innych procesów biochemicznych, które prowadzą do powstania prostych związków rozpuszczalnych w wodzie oraz nierozpuszczalnych soli mineralnych. Po kilku dniach ścieki są oczyszczone w ok. 65% i przefiltrowane przez kosz filtracyjny.

Następnie są poddawane dalszym procesom filtracji w warunkach tlenowych. Po zakończeniu tego procesu substancje szkodliwe dla środowiska są rozłożone i zneutralizowane nawet w 95%.

Rodzaje oczyszczalni

W zależności od rodzaju przydomowej oczyszczalni proces filtracji ścieków wygląda nieco inaczej. Konstrukcja systemu wpływa przede wszystkim na przebieg drugiego (tlenowego) etapu oczyszczania. Czym różnią się poszczególne instalacje i którą warto wybrać?

Oczyszczalnia ze złożem biologicznym

W oczyszczalni ze złożem biologicznym stosuje się zbiornik, w którym bakterie i inne mikroorganizmy rozwijają się na różnych głębokościach, tworząc tzw. błonę biologiczną i rozkładając przesączające się od góry ścieki. Jest to metoda efektywna i stabilna, a także sprawdzona, stosowana od wielu lat. Tego rodzaju konstrukcje są odporne na nierówny dopływ ścieków i zajmują stosunkowo niewielką powierzchnię.

Oczyszczalnia z osadem czynnym

W oczyszczalni z osadem czynnym drugi zbiornik składa się z dwóch komór – osadu czynnego i osadnika wtórnego, w których swobodnie unoszą się mikroorganizmy odpowiedzialne za drugi etap rozkładu ścieków. W tego typu oczyszczalni konieczne jest zachowanie stałego dopływu tlenu. Ten rodzaj konstrukcji zajmuje stosunkowo niewiele miejsca, jest bardzo trwały, stabilny i skuteczny. Charakteryzuje się jednak wyższymi kosztami eksploatacji. Ponadto jest wrażliwy na nierównomierny dopływ lub kilkudniowe przerwy w dopływie ścieków oraz na okresowy brak energii elektrycznej.

Oczyszczalnia gruntowo-roślinna

Oczyszczalnia gruntowo-roślinna nazywana jest również oczyszczalnią hydrobotaniczną. Ścieki są w niej oczyszczane poprzez procesy biochemiczne oraz filtrację. W praktyce taka oczyszczalnia zachowuje się jak sztuczny ekosystem bagienny, z dokładnie dobraną roślinnością. Do jej zalet należy zaliczyć prostą konstrukcję, wysoką skuteczność oraz brak wrażliwości na nierównomierny dopływ ścieków. Jako osadnik można wykorzystać istniejące szambo, a sam filtr gruntowo-roślinny poprzez wykonanie odpowiednich nasadzeń może również stać się ozdobą ogrodu. Jest to jednak dość kosztowna inwestycja, która potrzebuje dużej przestrzeni.

Oczyszczalnia z filtrem piaskowym

W oczyszczalni z filtrem piaskowym z osadnika ścieki przepływają (grawitacyjnie lub w wyniku przetłaczania) przez filtr piaskowo-żwirowy, który może mieć budowę pionową lub poziomą. Filtr piaskowy można wykonać napowierzchniowo lub podpowierzchniowo. Jest to oczyszczalnia o bardzo prostej konstrukcji, tania w budowie i odporna na nierównomierny dopływ ścieków. Wymaga jednak większych nakładów finansowych niż np. drenaż rozsączający.

Oczyszczalnia drenażowa rozsączająca

Oczyszczalnia drenażowa rozsączająca to najprostszy typ przydomowej oczyszczalni, w którym ścieki z osadnika są przechwytywane przez nitki drenażowe. Następnie rozsączają one wstępnie oczyszczone ścieki do gruntu, gdzie następuje ich dalsze oczyszczanie. Wymagane jest wówczas zapewnienie gruntu o odpowiednich zdolnościach filtracyjnych. Ten typ oczyszczalni jest prosty i tani w budowie, a także w eksploatacji. Jest też praktycznie bezobsługowy. Wymaga jednak dużej powierzchni działki i nie zapewnia możliwości sprawdzenia efektów oczyszczania.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków a szambo – różnice

Szambo to instalacja pozwalająca na zbieranie ścieków, ale nie ich oczyszczanie. Jest ona prosta i tania w budowie, ale droższa w eksploatacji i bardziej uciążliwa, ponieważ wymaga okresowego opróżniania. Budowa przydomowej oczyszczalni ścieków jest droższa, ale dzięki tańszej eksploatacji wyższy koszt zwraca się po zaledwie kilku latach. Jest to również rozwiązanie przyjazne środowisku – ścieki są rozkładane na niegroźne substancje chemiczne i odprowadzane do gruntu.

Można się też spotkać z pojęciem szamba ekologicznego – jest ono używane w odniesieniu do oczyszczalni drenażowej rozsączającej i może być dobrym rozwiązaniem na dużych działkach, dla osób, którym zależy na niskich kosztach inwestycyjnych. Przy użytkowaniu tego rodzaju oczyszczalni trzeba jednak dorzucać do toalety specjalne tabletki z kulturami bakterii.

Różne są warunki, w jakich mogą powstać szambo i przydomowa oczyszczalnia ścieków. Odległości w przypadku szamba to 5 m od okien budynku oraz 2 m od granicy działki, drogi i ciągu pieszego. W przypadku oczyszczalni wymogi różnią się w zależności od jej typu. Drenażowa musi być jednak ulokowana 3 m od budynku, drzew i dużych krzewów oraz 30 m od jakiejkolwiek studni. Osadnik gnilny oczyszczalni ścieków musi być natomiast zawsze oddalony od ujęć wody pitnej o co najmniej 15 metrów. Należy też zachować odpowiednie odległości pomiędzy nitkami drenażowymi.

Jakie dokumenty do budowy oczyszczalni? Check lista

Niewielkie przydomowe oczyszczalnie ścieków (o przepustowości nieprzekraczającej 7,5 m3/dobę) można budować bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę. Jeśli natomiast przepustowość oczyszczalni ma być niższa niż 5 m3/d, nie jest potrzebne również tzw. pozwolenie wodno-prawne. W przypadku większych instalacji trzeba jednak pozyskać te pozwolenia.

Zawsze konieczne jest jednak zgłoszenie eksploatacji oczyszczalni złożone we właściwym dla danego terenu Wydziale Ochrony Środowiska, najpóźniej 30 dni przed rozpoczęciem eksploatacji oczyszczalni domowych ścieków. W jego skład wchodzą:

• wniosek,
• mapka terenu przedstawiająca lokalizację przydomowej oczyszczalni,
• certyfikat potwierdzający spełnianie przez oczyszczalnię ścieków wymaganych norm jakościowych.

Należy też złożyć stosowne zgłoszenie (w tym samym terminie) w lokalnym Wydziale Architektury i Budownictwa Starostwa Powiatowego. Wymaga ono wypełnienia stosownego druku oraz dołączenia:

• mapki terenu przedstawiającej lokalizację przydomowej oczyszczalni,
• oświadczenia o własności działki,
• dokumentacji technicznej otrzymanej od producenta oczyszczalni.

Jeśli zrzut oczyszczonych ścieków miałby trafiać poza działkę (np. do wód gruntowych, rzeki, czy rowu melioracyjnego), potrzebny będzie operat wodno-prawny. Może go wystawić uprawniony specjalista, wskazany przez lokalny Wydział Ochrony Środowiska.

Ile kosztuje przydomowa oczyszczalnia?

Cena przydomowej oczyszczalni ścieków zależy od jej typu oraz przepustowości. Wpływ na koszt budowy mogą mieć także warunki na działce. Najtańsze oczyszczalnie drenażowe buduje się już za ok. 6 tys. zł. Oczyszczalnie biologiczne mogą kosztować od 7 do 12 tys. zł, natomiast oczyszczalnie gruntowo-roślinne najczęściej kosztują powyżej 15 tys. zł. Należy jednak pamiętać, że są to instalacje łatwe i tanie w utrzymaniu, dlatego ich budowa może być znacznie lepszym wyborem niż budowa tańszego szamba.

Podsumowanie

Czy budowa przydomowej oczyszczalni ścieków to dobry pomysł? Z całą pewnością warto to rozważyć, jeśli na Twojej działce nie ma możliwości doprowadzenia kanalizacji. W porównaniu z alternatywnym rozwiązaniem, jakim jest szambo, oczyszczalnia jest znacznie wygodniejsza, tańsza w utrzymaniu, a przy tym przyjaźniejsza dla środowiska. Trzeba jednak pamiętać, że zwykle wymaga większej przestrzeni na działce, a jej budowa może być dość kosztowna. Warto przed podjęciem decyzji zapoznać się z zaletami poszczególnych typów przydomowej oczyszczalni ścieków, by wybrać ten, który będzie najlepiej pasować do Twoich oczekiwań.