Biała lista podatników VAT - jak wpływa na najem?

Wiele osób decyduje się na wynajem prywatnego mieszkania w celu uzyskania dodatkowego dochodu. Najem prywatny wiąże się jednak z określonymi formalnościami. Wątpliwości wzbudza m.in. sposób opłacania należności. Czy najemca powinien uiszczać opłaty na rachunek znajdujący się na białej liście podatników VAT?

Biała lista podatników VAT 

Szef Krajowej Administracji Skarbowej prowadzi elektroniczny wykaz podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, niezarejestrowanych i przywróconych do rejestru VAT, zwany potocznie białą listą podatników VAT.

W wykazie znajduje się wiele danych – od adresu siedziby firmy, przez NIP, aż po status podatkowy. Podany jest również rachunek rozliczeniowy, na który kontrahent – w określonych przez prawo przypadkach – powinien uiszczać należność z tytułu zakupu usługi lub towaru. W innym wypadku nie będzie możliwe zaliczenie takiego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu. 

Pojawia się jednak pytanie, czy osoba która wynajmuje pokój lub mieszkanie, musi uiszczać najem na rachunek podany w białej liście podatników VAT, skoro najem prywatny w rozumieniu niektórych przepisów jest działalnością gospodarczą?

Biała lista a najem prywatny 

Prywatny wynajem nieruchomości – w rozumieniu przepisów ustawy o VAT – jest działalnością gospodarczą. Tym samym osoba fizyczna (nawet jeśli nie oferuje innego rodzaju usług i nie sprzedaje żadnych towarów) jest w tym zakresie podatnikiem podatku VAT.

Z kolei zgodnie z art. 19 ustawy Prawo przedsiębiorców, płatności na rachunek znajdujący się w wykazie należy dokonać w sytuacji, gdy stroną transakcji, która ma otrzymać płatność, jest przedsiębiorca oraz gdy jednorazowa wartość transakcji (bez względu na liczbę wynikających z niej płatności) przekracza 15 tys. zł lub równowartość tej kwoty.

Tym samym co do zasady konieczność uiszczenia należności występuje zawsze, gdy obiema stronami transakcji są przedsiębiorcy. Jeśli zatem najemca jest osobą fizyczną, nieprowadzącą działalności gospodarczej, nie ma obowiązku przelewać opłaty za najem na rachunek umieszczony w wykazie. Co jednak w sytuacji, gdy najemca prowadzi działalność?

Rachunek rozliczeniowy 

Teoretycznie mogłoby się wydawać, że w takim wypadku najemca powinien przelać należność za najem na rachunek rozliczeniowy umieszczony na białej liście podatników VAT – o ile chce ten wydatek zaliczyć jako koszt uzyskania przychodu. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że o ile osoba fizyczna wynajmująca swoją prywatną nieruchomość jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o VAT, o tyle w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców – regulującej, kiedy trzeba dokonać płatności na rachunek w wykazie – już nie.

To z kolei oznacza, że jeśli przedsiębiorca wynajmuje pokój czy lokal od osoby fizycznej prowadzącej wyłącznie najem prywatny, to uiszczanie płatności na rachunek z białej listy podatników VAT nie jest konieczne.

Podsumowując, w przypadku najmu prywatnego nie trzeba dokonywać na rachunek znajdujący się na białej liście podatników VAT. Przedsiębiorcę wpłacającego na inny rachunek (uzgodniony między stronami) nie czekają żadne sankcje z tego tytułu.