Co to jest termomodernizacja, czyli podstawy nowoczesnego mieszkalnictwa

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• co obejmuje termomodernizacja budynku,
• jakie są etapy termomodernizacji budynków,
• co daje termomodernizacja domu. 

Co to termomodernizacja... w prawie? Definicja prawna

Czym jest termomodernizacja domu? Najprościej ujmując jest to przedsięwzięcie mające na celu zmniejszenie zapotrzebowania na energię cieplną, wpływające na poprawę efektywności energetycznej budynku i pozwalające zaoszczędzić na rachunkach za ogrzewanie. Nie jest to jednak definicja termomodernizacji w rozumieniu przepisów prawa; ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów wyraźnie określa, co to jest termomodernizacja i jakie przedsięwzięcia można uznać za przedsięwzięcia termomodernizacyjne. O termomodernizacji można mówić m.in. w sytuacji, gdy wynikiem podjętych prac jest zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej. Mowa zarówno o budynkach mieszkalnych, jak i budynkach stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego służących do wykonywania przez nie zadań publicznych. 

Przedsięwzięciem termomodernizacyjnym jest również przedsięwzięcie, w wyniku którego następuje zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, co przekłada się na zmniejszenie zużycia dostarczanej energii. Za przedsięwzięcie termomodernizacyjne należy także uznać wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła (w przypadku likwidacji lokalnego źródła ciepła), co skutkuje zmniejszeniem kosztów pozyskania ciepła do budynków. Oprócz tego przedsięwzięciem termomodernizacyjnym jest także całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne, takie jak m.in. pompa ciepła. 

Co to termomodernizacja... w praktyce? 

O ile ustawa o termomodernizacji wskazuje przedsięwzięcia termomodernizacyjne, o tyle - ze względu na prawne i techniczne sformułowania - wiele osób może zastanawiać się, co obejmuje termomodernizacja budynku w praktyce.

Można wyróżnić trzy stopnie termomodernizacji - lekką, średnią oraz kompleksową. W ramach termomodernizacji lekkiej wykonywana jest modernizacja lub wymiana systemu grzewczego. Termomodernizacja średnia, oprócz działań związanych z ulepszeniem systemu grzewczego, obejmuje ponadto wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, a także docieplenie ścian zewnętrznych. Jeśli ktoś zastanawia się przy tym, czy wymiana dachu to termomodernizacja, to odpowiedź jest twierdząca. 

Z kolei o kompleksowej termomodernizacji można mówić w momencie, gdy zostaną dodatkowo wykonane docieplenia wszystkich przegród zewnętrznych (czyli zarówno stropu lub stropodachu, fasad jak i podłogi), likwidacji ulegną mostki termiczne, zmodernizowany zostanie system wentylacji, a dodatkowo - zamontowane zostaną odnawialne źródła energii, takie jak pompa ciepła czy panele fotowoltaiczne. 

O zakresie prac termomodernizacyjnych decyduje oczywiście właściciel lub zarządca nieruchomości, jednak aby termomodernizacja przyniosła jak najlepszy efekt, warto wcześniej przeprowadzić audyt energetyczny. Dzięki niemu wiadomo, jakie działania najlepiej podjąć, by zminimalizować utratę ciepła z budynku (co jest jednym z głównych celów przeprowadzania termomodernizacji) i zmniejszyć koszty ogrzewania. 

Na jakie etapy dzieli się termomodernizacja budynku?

Pierwszym etapem termomodernizacji budynku - jeszcze przed rozpoczęciem właściwych prac - powinno być wykonanie audytu energetycznego. Pozwoli on na wykonanie projektu inwestycji termomodernizacyjnej i określenie, jakie działania warto wykonać w jej ramach. Audyt uwzględnia m.in. rodzaj i sposób wykorzystania źródeł energii, wiek i stan urządzeń grzewczych, ale także współczynnik izolacyjności cieplnej przegród zewnętrznych i wewnętrznych oraz stan techniczny budynku. 

Po dokonaniu audytu i określeniu zakresu termomodernizacji należy przystąpić do prac. W przypadku pełnej termomodernizacji pierwszy etap działań obejmuje zazwyczaj ocieplenie domu. Mowa zarówno o ociepleniu przegród zewnętrznych i wewnętrznych, jak i wymianie drzwi i okien, a także ociepleniu dachu. Już pierwszy etap prac termomodernizacyjnych może poskutkować znaczącym zmniejszeniem kosztów przeznaczanych na ogrzewanie budynku. 

Kolejny etap termomodernizacji polega na modernizacji systemu grzewczego. W przypadku kompletnej termomodernizacji budynku istotne jest, by modernizacja systemu grzewczego nastąpiła dopiero po kompletnym ociepleniu budynku. Jest to konieczne zwłaszcza jeśli źródło ciepła ma ulec wymianie - moc nowego urządzenia musi być dopasowana do zapotrzebowania na ciepło już po ociepleniu elewacji, przegród wewnętrznych czy dachu. Jednocześnie warto pamiętać, że ten etap termomodernizacji obejmuje również uszczelnienie systemu ciepła, oczywiście o ile jest to konieczne. Niektóre osoby mogą się jednak w takim razie zastanawiać, czy wymiana grzejników zalicza się do termomodernizacji. Odpowiedź brzmi - tak, ponieważ to jeden z aspektów modernizacji instalacji grzewczej. 

Ostatni, trzeci etap termomodernizacji to instalacja urządzeń pozwalających na korzystanie z odnawialnych źródeł energii. Warto jednak podkreślić, że nie wszyscy właściciele czy zarządcy nieruchomości decydują się na ten ruch. 

Ostatecznie zakres prac modernizacyjnych jest dopasowany zarówno do stanu technicznego budynku jak i wymagań właściciela lub zarządcy nieruchomości. Tym samym należy pamiętać, że nie każda termomodernizacja składa się z tych samych etapów. 

Czy termomodernizacja budynku się opłaca?

Termomodernizację budynków przeprowadza się m.in. w celu zmniejszenia zapotrzebowania i zużycia energii potrzebnej do ogrzania domu i przygotowaniu ciepłej wody użytkowej. Czy jednak termomodernizacja faktycznie jest tak opłacalna, jak mogłoby się wydawać, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę konieczność poniesienia kosztów poszczególnych prac?

Jeśli chodzi o aspekt finansowy termomodernizacji, opłacalność zależy w dużej mierze od poprzedniego stanu technicznego budynku i źródła ogrzewania. W przypadku starszych budynków, które wcześniej nie były modernizowane, zapotrzebowanie na energię może w wyniku prac termomodernizacyjnych zmniejszyć się nawet o kilkadziesiąt procent, co z kolei przekłada się na znacząco niższe rachunki. Wymiana źródła ciepła może z kolei przynieść oszczędności sięgające nawet ok. kilku tysięcy złotych. W kontekście finansów warto też pamiętać o uldze na termomodernizację. Ulga przysługuje wszystkim podatnikom, którzy ponieśli wydatki na termomodernizację i opodatkowują swoje dochody według skali podatkowej, podatkiem liniowym lub ryczałtem. W ramach ulgi można odliczyć aż do 53 tys. zł rocznie. Dodatkowo nie można też zapominać o możliwości uzyskania dofinansowania w ramach programu Czyste Powietrze. Dotację można otrzymać m.in. na docieplenie budynku, wymianę źródła ciepła czy montaż mikroinstalacji fotowoltaicznej. Co więcej, można jednocześnie otrzymać dofinansowanie w ramach programu i odliczyć ulgę termomodernizacyjną.

Warto jednak pamiętać przede wszystkim o tym, że termomodernizacja domu jednorodzinnego wiąże się nie tylko z korzyściami finansowymi, ale też - zdrowotnymi. Ryzyko wystąpienia pleśni czy grzybów w odpowiednio ocieplonym budynku są znacznie niższe. Wzrasta też komfort termiczny użytkowania domu. 

Co to jest termomodernizacja: podsumowanie

Dzięki termomodernizacji zmniejsza się zapotrzebowanie na energię, a tym samym również - zużycie energii dostarczonej do budynku. Do prac termomodernizacyjnych zalicza się m.in. ocieplenie budynku, dachu, przegród wewnętrznych i zewnętrznych, wymianę źródła ciepła czy zastosowanie rozwiązań pozwalających na korzystanie z odnawialnych źródeł energii. Warto pamiętać, że rozwiązania techniczne zastosowane w ramach termomodernizacji mogą nie tylko przynieść znaczące oszczędności, ale też - korzyści zdrowotne. Prace termomodernizacyjne powinien poprzedzić rzetelnie przeprowadzony audyt energetyczny.