Kataster nieruchomości: co to jest, kto prowadzi i na czym polega wypis?

Kataster nieruchomości służy do gromadzenia i aktualizowania danych o gruntach, budynkach, ich właścicielach oraz osobach władających nieruchomościami. Stanowi zbiór informacji, które są systematycznie aktualizowane. Jakie dane znajdują się we współczesnym rejestrze? Jak uzyskać wyrys i wypis z katastru nieruchomości? Podpowiadamy.

Z tego artykułu dowiedz się m.in.:

• czym jest i do czego służy kataster nieruchomości;
• jakie oznakowania można znaleźć w elektronicznym rejestrze gruntów i budynków;
• kto prowadzi kataster nieruchomości.

Kataster nieruchomości – co to jest?

Pierwszy dokument katastralny powstał w Anglii w 1086 r., natomiast w Polsce zbiór informacji o gruntach i budynkach założony został dopiero w 1947 roku. Kataster nieruchomości to aktualnie publiczny rejestr, który prowadzony jest w formie elektronicznej za pośrednictwem komputerowej bazy danych. Przede wszystkim stanowi podstawę planowania przestrzennego i gospodarczego oraz zawiera informacje sporządzane dla konkretnej nieruchomości. Obejmuje całe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Kataster nieruchomości a ewidencja gruntów i budynków

Czym właściwie jest kataster nieruchomości? Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne wskazuje, że to „system informacyjny zapewniający gromadzenie, aktualizowanie i udostępnianie informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz innych podmiotach władających lub gospodarujących nimi”. Pod tym pojęciem kryje się komputerowa baza danych, która jest jednolita dla całego kraju. Zgodnie z ust. z dnia 6 lipca 1982 r. (art. 26.1) daje podstawę oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej. Wyżej wymienione zapisy świadczą o tym, że kataster nieruchomości jest pojęciem tożsamym z ewidencją gruntów i budynków.

Kataster nieruchomości w Polsce

Do charakteryzacji działek służy opis jednostek powierzchniowych. Dane katastru są podstawą oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej. W naszym kraju literami WW oznacza się kod województwa, PP – kod powiatu, GG – kod gminy według rejestru terytorialnego. Natomiast litera R wraz z jedną z cyfr określa typ gminy, na terenie której mieści się nieruchomość:

• 1 – miejska;
• 2 – wiejska;
• 3 – miejsko-wiejska;
• 4 – miasto w gm. miejsko-wiejskiej;
• 5 – obszar wiejski w gm. miejsko-wiejskiej;
• 8 – dzielnica gm. Warszawa-Centrum;
• 9 – delegatury i dzielnice innych gmin miejskich.

Kolejnym oznaczeniem jest XXXX, które zawiera numer obrębu. Na końcu podaje się Nr – numer działki.

Jakie informacje zawiera kataster nieruchomości?

Przede wszystkim dotyczą one gruntów (położenia, granic, powierzchni czy rodzajów użytków gruntowych). Informacje zawarte w katastrze nieruchomości odnoszą się również do przeznaczenia, funkcji użytkowych i ogólnych danych technicznych budynków. Kataster obejmuje też dane dotyczące m.in. położenia oraz powierzchni lokali. W ewidencji wykazuje się także właścicieli nieruchomości.

Jak uzyskać wypis/ wyrys z katastru nieruchomości?

Niezbędne jest wystosowanie odpowiedniego wniosku do starostwa. Aby uzyskać wypis i wyrys z katastru, należy podać numer ewidencyjny działki, nr karty mapy oraz obrębu. Do tego trzeba uiścić stosowną opłatę w urzędzie i podać przyczynę składania wniosku. Może nim być np. podpisanie aktu notarialnego. Na rozpatrzenie wniosku trzeba zaczekać przynajmniej 7 dni od daty złożenia. Wypis i wyrys może otrzymać praktycznie każdy, kto właściwie udokumentuje zapotrzebowanie na taki dokument.

Do czego służy kataster nieruchomości?

Ewidencja gruntów i budynków jest narzędziem, które stanowi najlepszy środek do planowania przestrzennego i gospodarczego. Szczegółowe dane katastru nieruchomości dotyczą ważnych procesów związanych z nieruchomościami. Można je wykorzystać do wyznaczania wymiaru podatków i świadczeń. Oprócz tego służą też do oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych. Dodatkowo wchodzą w skład statystyki publicznej.

Kataster nieruchomości online przydaje się do łatwej weryfikacji kluczowych informacji na temat działki, budynku czy lokalu. Elektroniczna baza danych może też znacznie pomóc w gospodarce nieruchomościami i zarządzaniu nimi. Obejmuje zbiory, do których zalicza się ewidencja gospodarstw rolnych. W katastrze nieruchomości można też znaleźć dane tj. granice gruntów państwowych czy informacje o ich powierzchni.

• Kataster nieruchomości a księgi wieczyste – z jednej strony możliwe jest oznaczanie nieruchomości, z drugiej można uzyskać dostęp do informacji prawnych dotyczących właścicieli działek czy lokali.
• Kataster a podatek od nieruchomości – bez sprawnie funkcjonującej ewidencji trudne byłoby ustalenie odpowiednich stawek podatkowych oraz innych świadczeń. W tym zakresie ważną rolę odgrywają rzeczoznawcy, którzy specjalizują się w określaniu wartości katastralnej nieruchomości.

Kataster nieruchomości – kto prowadzi?

Ze względu na fakt, że jest to ewidencja publiczna, rejestrem zajmuje się administracja państwowa. Jak wskazuje zapis ust. z dnia 17 maja 1989 r. (art. 7d), prowadzenie katastru nieruchomości należy do zadań starosty. Przede wszystkim czuwa nad zgodnością danych ewidencyjnych ze stanem faktycznym. Starosta jest upoważniony do zarządzania wszelkimi informacjami zawartymi w katastrze nieruchomości. W związku z tym można uznać, że to specjalista do spraw gospodarki nieruchomościami.

Kataster nieruchomości – mapa ewidencyjna

Dane z bazy ewidencji gruntów wizualizuje się w postaci mapy ewidencyjnej, która generowana jest w skali zapewniającej jej czytelność. W opisie znajduje się tytuł, informacja o skali i lokalizacji obszaru przedstawionego (identyfikator, nazwa jednostki ewidencyjnej, nr obrębu). Treść mapy stanowią m.in. granice i numery działek ewidencyjnych, punkty graniczne, kontury budynków czy użytków gruntowych.

Kataster nieruchomości: podsumowanie

Ewidencja gruntów i budynków zawiera szereg przydatnych informacji, które są niezbędne dla właściwego zarządzania nieruchomościami. Pełni też niezwykle ważną rolę w procesach planowania przestrzennego i gospodarczego, przy ustalaniu wysokości podatków i świadczeń oraz oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych. Co to jest kataster nieruchomości? W takiej ewidencji znaleźć można dane, które aktualizuje starostwo powiatowe lub urząd miejski w miastach na prawach powiatu. Informacje zawarte katastrze nieruchomości są kluczowe dla wielu sektorów i mogą ułatwić podejmowanie decyzji o charakterze inwestycyjnym, gospodarczym czy planistycznym.