Nowe zasady segregacji śmieci

Z początkiem 2023 roku zaczną obowiązywać nowe, jednolite zasady obliczania poziomu składowania odpadów komunalnych. Do masy odpadów składowanych nie będą wliczane m.in. odpady powstałe podczas recyklingu lub innych procesów odzysku, które są następnie składowane.

Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach narzuca obowiązek sortowania śmieci na 5 głównych rodzajów:

• papier,
• odpady BIO,
• szkło,
• odpady zmieszane,
• metale i tworzywa sztuczne.

Segregacja śmieci – aspekt polityczny

W dobie walki z postępującą zmianą klimatu, recykling nabiera nowego znaczenia i jest traktowany bardzo poważnie. Globalne ocieplenie staje się znaczącym problemem i często jest tematem dyskusji na najważniejszych posiedzeniach na świecie, takich jak np. szczyt G-20. W związku z ustaleniami i wspólną zgodą co do wagi problemu związanego ze środowiskiem i zużyciem zasobów, dyrektywa ramowa w sprawie odpadów zobowiązała państwa należące do Unii Europejskiej do uzyskania określonych wartości procentowych odzyskanych odpadów w poszczególnych latach.

W myśl nowych przepisów nawiązujących do wymogów narzuconych przez Unię Europejską, Polska zobowiązała się do odzysku odpadów na poziomie:

• 50% w 2018 roku,
• 60% w 2019 r.,
• 70% w 2020 r.

Segregacja opadów i jej skrupulatne egzekwowanie wynika zatem z wymogów Unii Europejskiej dotyczących wprowadzania tzw. gospodarki obiegu zamkniętego. Aby sprostać tym wymaganiom i rozsądniej korzystać z ograniczonych zasobów, Polska musi rozwijać selektywną zbiórkę odpadów oraz rozwijać w społeczeństwie świadomość korzyści płynących z recyklingu.

Segregacja śmieci, stosowanie się do kolorów pojemników na śmieci oraz szeroko pojęty recykling staje się więc koniecznością i obowiązkiem każdego obywatela.

Segregacja odpadów – jakie rozporządzenie?

Nowe zasady segregacji odpadów - spełniające unijne wymagania - to wynik rozporządzenia Ministra Środowiska z 29 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów, które obowiązuje od 1 lipca 2017 roku. To właśnie w myśl spełnienia tych przepisów wprowadzono pojemniki na śmieci podzielone na 5 podstawowych rodzajów. W większości miejsc w Polsce nowe pojemniki do segregacji obowiązują od 1 stycznia 2019 roku.

Opłata za śmieci – jak płacić mniej za wywóz śmieci?

Recykling i prawidłowe sortowanie odpadów to nie tylko ideologiczna myśl, która dotyczy osób chcących dbać o środowisko i wyrażających troskę o zmiany klimatu.

Odpowiednia segregacja śmieci i działanie zgodnie z zasadami jest zwyczajnie bardziej opłacalne. Wspomniana wcześniej nowelizacja ustawy od 1 stycznia 2019 roku wprowadziła nie tylko nowe kolory pojemników na śmieci, ale również bardzo dużą różnicę kosztów pomiędzy odbiorem śmieci posortowanych i zmieszanych. Opłata za śmieci nieobjęte segregacją może być nawet czterokrotnie wyższa od opłaty za wywóz śmieci podzielonych na odpowiednie pojemniki na śmieci.

Nie wystarczy zadeklarować stosowania koszy do segregacji

Mieszkańcy gmin mogą zadeklarować czy oddają śmieci posegregowane, czy zmieszane i według tej deklaracji obliczona zostaje opłata za śmieci wywiezione z danego gospodarstwa domowego. Osoby, które zdecydują się nie sortować odpadów, zapłacą za wywóz śmieci więcej. Również ci, którzy zadeklarują segregację śmieci, a w praktyce nie będą tych zasad przestrzegać, muszą liczyć się z karami finansowymi lub podniesioną opłatą za śmieci.

Jeśli firma odbierająca odpady stwierdzi, że mieszkańcy nie segregują ich w prawidłowy sposób, powiadomi o tym fakcie gminę lub spółdzielnię mieszkaniową w przypadku osiedli. Opłata za ich wywóz zostanie wówczas podniesiona. Obowiązuje w tym przypadku odpowiedzialność zbiorowa. Nieprzestrzeganie zasad recyklingu może skutkować zwiększeniem kosztu obsługi za miesiąc, w którym stwierdzono nieprawidłowe sortowanie odpadów.

Nieodpowiedni wywóz śmieci – kary dotyczą również gmin

Zróżnicowana opłata za śmieci oraz zaostrzone przepisy obejmujące wywóz śmieci mają skutecznie zachęcić obywateli do recyklingu i podkreślić, jak ważna jest segregacja odpadów. Aby można było sprostać wymogom nałożonym przez Unię Europejską i uniknąć wysokich kar finansowych, zaangażowany musi być każdy mieszkaniec.

Karom podlegają bowiem nie tylko poszczególni obywatele, ale również gminy. Jeśli nie osiągną wymaganego poziomu recyklingu, muszą ponieść tego konsekwencje w postaci kary finansowej. Jak widać, jest to istotne nie tylko z punktu widzenia ochronny środowiska, ale w świetle nowych przepisów, również z perspektywy ekonomicznej.

Aby prawidłowo sortować odpady i uniknąć podwyższonych opłat za wywóz śmieci należy przestrzegać kilku ważnych zasad i wystrzegać się najczęściej popełnianych błędów. Poniżej przedstawiamy wszystkie niezbędne, praktyczne zasady efektywnego recyklingu, pozwalające na prawidłowe sortowanie odpadów powstających w gospodarstwach domowych.

Jak segregować śmieci? – nowe zasady

W czasie wykonywania codziennych czynności generujemy mnóstwo śmieci. Samo przyrządzanie posiłków wiąże się z wieloma odpadami, które powinny być odpowiednio posortowane. Mimo szczerych chęci i korzyści, jakie przemawiają za recyklingiem, wiele osób rezygnuje z tego działania. Dlaczego? Okazuje się, że ten temat nie dla wszystkich jest zrozumiały.

Jak segregować śmieci? Wbrew pozorom, podział na poszczególne rodzaje nie jest taki oczywisty i w niektórych przypadkach może okazać się problematyczny. Segregacja śmieci, kolory pojemników na śmieci, podział na poszczególne frakcje – w ciągu ostatnich lat zasady recyklingu często się zmieniały i były dowolnie interpretowane. Z tego względu ten temat i aktualnie obowiązujące zasady mogą powodować zdezorientowanie.

Aby rozwiać wszelkie wątpliwości, poniżej prezentujemy podstawowe zasady podziału na pojemniki do segregacji i wskazujemy, co powinno się znaleźć w każdym z nich.

Gdzie wyrzucać paragony? Przeczytaj również nasz artykuł dotyczący najbardziej problematycznych odpadów. 

Aktualnie obowiązujące kolory pojemników na śmieci

Poniżej prezentujemy obecnie obowiązujące rodzaje pojemników na śmieci wraz z krótkim opisem, co powinno znaleźć się w każdym z nich. Jak segregować śmieci?

1. Żółte pojemniki do segregacji oznaczone napisem „Metale i tworzywa sztuczne”– powinny tu trafiać tworzywa sztuczne oraz metale wszelkiego rodzaju i przeznaczenia. Wrzucimy tutaj zarówno opakowania po produktach spożywczych, jak i puste butelki po szamponach, płynach do czyszczenia, płynach do prania. Do żółtych pojemników do segregacji powinny trafić również tubki po paście do zębów, opakowania ze styropianu, kartony po soku oraz mleku, zgniecione puszki po napojach oraz żywności, plastikowe worki i torebki.
2. Niebieskie kosze do segregacji oznaczone napisem „Papier” – powinny zawierać czyste opakowania z tektury i papieru, papier biurowy, ulotki, czasopisma, zeszyty, kartony. Najważniejsze, aby odpady papierowe trafiające do niebieskiego pojemnika były czyste, suche, nie posiadały resztek jedzenia oraz były niezatłuszczone.
3. Zielone pojemniki do segregacji oznaczone napisem „Szkło” – powinny się tu znaleźć puste opakowania ze szkła: butelki, słoiki, szklane pojemniki po kosmetykach, puste szklane butelki po lekach.
4. Brązowe pojemniki na bioodpady oznaczone napisem „Bio” – należy do nich wrzucać wszelkie odpady organiczne, które ulegają biodegradacji. Pojemnik na bioodpady powinien zawierać m.in.: odpady z warzyw i owoców, fusy po kawie, herbacie, skorupki jaj, uschnięte lub zwiędłe kwiaty cięte, rośliny doniczkowe, resztki obiadowe niezawierające mięsa i innych odpadów zwierzęcych (np. kości i tłuszczów).
5. Szare kosze do segregacji oznaczone napisem „Odpady zmieszane” – tutaj powinny się znaleźć wszystkie te odpady, które nie kwalifikują się do żadnego pojemnika wymienionego wyżej. Mogą tu zatem trafić takie śmieci jak: zużyte chusteczki, pieluchy, ręczniki papierowe, resztki mięsa, kości, potłuczone talerze i szklanki, żwirek z kuwet zwierzęcych, zabrudzone opakowania po produktach spożywczych.

Dodatkowe pojemniki na śmieci

Dodatkowe pojemniki na śmieci lub worki pojawiające się w sezonie, lub okresowo to:

• pojemnik na odpady zielone,
• pojemnik na odpady wielkogabarytowe.

Pojemniki na śmieci zielone pojawiają się z reguły w sezonie od marca do listopada. Są pewnego rodzaju pojemnikiem na bioodpady. Powinny tutaj trafić odpady, które gromadzą się w czasie porządkowania ogrodu lub obejścia. Pojemnik na odpady zielone powinien zatem zawierać: rozdrobnione gałęzie, skoszoną trawę, liście. Innym koszem do segregacji, który może wystąpić na osiedlu sezonowo, jest pojemnik na odpady wielkogabarytowe.

Powinny do niego trafić:

• stare meble,
• dużych rozmiarów zabawki,
• wózki dziecięce,
• zdemontowana stolarka okienna,
• deski do prasowania,
• suszarki na pranie.

W przypadku gmin i mniejszych miejscowości zbiórka odpadów wielkogabarytowych jest zwykle wcześniej sygnalizowana. Odbywa się poprzez przejazd firmy odbierającej odpady i zebranie wystawionych przez mieszkańców przedmiotów. Tego typu zbiórka również nie podlega dodatkowym opłatom za śmieci.

Segregacja odpadów – najczęściej popełniane błędy

Podział na poszczególne frakcje i kolory pojemników na śmieci mogą nie być dla wszystkich oczywiste. Często kosze do segregacji nie zawierają dodatkowych opisów ani instrukcji - mieszkańcy mogą być wówczas zagubieni i niepewni, czy prawidłowo sortują odpady. Poniżej prezentujemy najczęściej popełniane błędy i informacje, co nie powinno się znaleźć w poszczególnych pojemnikach do sortowania śmieci.

Kosze do segregacji – tego wrzucać nie wolno

Poniżej krótka lista, czego nie wolno wrzucać do danych pojemników do segregacji.

• Metale i tworzywa sztuczne (żółty kolor pojemnika na śmieci) – nie powinny tu trafiać zużyte baterie i akumulatory, sprzęt elektroniczny oraz elektryczny, puszki i pojemniki po farbach, butelki po olejach samochodowych, opakowania po aerozolach, olejach silnikowych, zatłuszczone opakowania ze styropianu.
• Papier (pojemnik niebieski) – nie wrzucajmy tu zużytych kartonów po mleku i sokach, zatłuszczonych opakowań papierowych, zużytych ręczników papierowych oraz chusteczek higienicznych. Nie powinny tu także trafiać pampersy.
• Szkło (pojemnik zielony) – nie powinno tu trafiać nic innego niż szklane opakowania. Talerze, potłuczone szyby, szklanki, szkło hartowane, ceramika, szkło żaroodporne, żarówki – tego rodzaju odpady również nie powinny się tu znaleźć.
• Bio (pojemnik brązowy) – pojemnik na bioodpady nie powinien być miejscem na składowanie resztek mięsa, kości oraz tłuszczu pochodzenia zwierzęcego. Nie wrzucajmy tu też oleju jadalnego, odchodów zwierząt oraz ziemi i kamieni.
• Odpady zmieszane (szary kolor pojemnika na śmieci) – nie powinny tu trafiać odpady, które podlegają segregacji śmieci na kolory wymienione wyżej. Ponadto zakazane są: wszelkie odpady budowlane m.in.: gruz, kafle, panele podłogowe; sprzęt elektroniczny i elektryczny, AGD, leki, odpady zielone.

Pojemniki sezonowe również mają swoje ograniczenia. Do pojemnika na bioodpady nie powinniśmy wrzucać: popiołu, kamieni oraz ziemi. Jako odpady wielkogabarytowe nie zaliczają się: odpady budowlane i remontowe, sprzęt elektroniczny, AGD, sprzęty elektryczne, opony samochodowe.

Ułatwiamy segregację śmieci – kolory to nie wszystko

Oto praktyczne wskazówki, jak segregować śmieci. Pamiętajmy o nich, by proces ten był jeszcze łatwiejszy i przyjemniejszy dla każdego.

• Mycie zabrudzonych opakowań przed wyrzuceniem nie jest konieczne – wystarczy dokładnie opróżnić je z zawartości.
• Etykiety (np. na słoikach), które wymagają użycia wody w celu ich usunięcia mogą być pozostawione.
• Folie PCV znajdujące się na butelkach plastikowych i słoikach powinny być usunięte i wrzucone do odpadów zmieszanych.
• Opakowania, które złożone są z kilku różnych surowców (np. kubek z metalowym wieczkiem), powinny zostać rozdzielone i wrzucone do odpowiednich pojemników.
• Butelki powinno się wyrzucać odkręcone.
• Jeśli nie jesteśmy pewni, gdzie wyrzucić dany odpad, możemy skontaktować się z Urzędem Gminy odpowiednim dla naszego miejsca zamieszkania. Tam uzyskamy informacje czy podlega on segregacji i w którym pojemniku powinien się znaleźć.

Odpady niebezpieczne – gdzie można je wyrzucić?

Znając nowe zasady segregacji odpadów, można zwrócić uwagę, że istnieją takie rodzaje śmieci, które nie kwalifikują się do żadnego z wymienionych pojemników. Są to również odpady niebezpieczne, do których kwalifikują się m.in.:

• leki,
• baterie i akumulatory,
• sprzęty elektroniczne i elektryczne,
• farby i rozpuszczalniki,
• środki ochrony roślin,
• zużyte igły i strzykawki,
• termometry,
• żarówki energooszczędne.

Co zatem z nimi zrobić i jak segregować śmieci, które nigdzie nie pasują?

Znajdźmy najbliższy punkt PSZOK

Wyrzucanie odpadów niebezpiecznych razem z pozostałymi śmieciami grozi wysokimi karami finansowymi. Aby pozbyć się ich w prawidłowy sposób, należy odszukać najbliższy PSZOK – Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych. Jest to miejsce, gdzie prowadzone są zbiórki odpadów niebezpiecznych i powinno ono działać w każdej gminie.

Mieszkaniec może przywieźć na miejsce odpady niebezpieczne i tam nieodpłatnie oddać je do utylizacji. Innym sposobem na ich pozbycie się są okresowe zbiórki organizowane zwykle przez miasto lub gminę. Odbywa się to zazwyczaj w wielu wyznaczonych, charakterystycznych punktach i w określonych godzinach. Mieszkaniec może wówczas przyjść i nieodpłatnie zostawić odpady. Później następuje wywóz śmieci do specjalnie wyznaczonego miejsca.

Odpady niebezpieczne - leki

Przeterminowane leki, oprócz oddania do PSZOK, mogą być również pozostawione w wyznaczonych aptekach w specjalnie do tego celu przygotowanych pojemnikach. Nie stanowią one wówczas zagrożenia i zostaną w bezpieczny sposób zutylizowane.

Pod żadnym pozorem nie należy wyrzucać przeterminowanych leków do toalety, odpływu zlewu, umywalki lub wanny. Oczyszczalnie nie są w stanie odpowiednio odfiltrować ze ścieków substancji, które zawierają leki. Rozpuszczone składniki przenikają wówczas do rzek i wód gruntowych, stanowiąc zagrożenie dla wszystkich mieszkańców.

Co z materiałami budowlanymi? Też do PSZOK-a!

Podobnie należy postępować z odpadami budowlanymi i remontowymi. Gruz, resztki paneli podłogowych, płyt meblowych – wszystkie te odpady również nie mogą znaleźć się w klasycznych pojemnikach lub workach zapewnionych przez gminę, czy miasto.

Czasem, szczególnie na nowo powstałych osiedlach, można spotkać specjalne kontenery pozostawione w celu składowania zużytych materiałów budowlanych. Jeśli natomiast takich nie ma, powinny one zostać zutylizowane, podobnie jak odpady niebezpieczne. PSZOK działający w obrębie danego regionu to miejsce, gdzie powinny być sortowane śmieci, które kolorem nie odpowiadają żadnej frakcji.

Recykling – dlaczego warto?

W Polsce znacząca większość domowych odpadów trafia na wysypiska śmieci. To, w połączeniu z rosnącą konsumpcją, może mieć katastrofalne skutki i prowadzić do skażenia środowiska oraz ogromnego zanieczyszczenia. Bliska obecność składowiska śmieci to problem, który wkrótce może dotykać bardzo wielu mieszkańców.

Przyszłość nie musi jednak jawić się w tak ciemnych barwach. Nie wszystkie bowiem odpady, które obecnie trafiają na wysypiska śmieci, muszą się tam znaleźć. Bardzo duża część z nich może zostać poddana recyklingowi. Co to oznacza?

Czym jest recykling?

Recykling to, bardzo ogólnie ujmując, zmniejszenie ilości śmieci i odpadów poprzez powtórne wykorzystanie określonego materiału. Dzięki recyklingowi możemy odzyskać określone substancje, które posłużą przy produkcji nowych produktów. Tak powstają m.in.

• kubeczki,
• doniczki,
• butelki,
• ubrania,
• meble.

Większość towarów nabywanych w sklepie wykonanych jest z surowców, które można odzyskać. Są to: plastik, metal, szkło, papier. Wówczas, opakowanie lub pozostałość produktu, które trafia do odpowiedniego pojemnika, staje się nie odpadem, a surowcem możliwym do wykorzystania w tworzeniu nowego produktu.

Recykling w domowych warunkach

Recykling to jednak nie tylko prawidłowa segregacja śmieci. Tak naprawdę, powinien on rozpocząć się już w momencie robienia zakupów. Warto zastanowić się nad ilością potrzebnych w domu produktów i nie generować zbędnych odpadów. Kupując w sposób bardziej racjonalny i przemyślany unikniemy spontanicznych, często nietrafionych decyzji i tym samym zredukujemy liczbę śmieci.

Kolejnym nawykiem zakupowym, który warto w sobie wyrobić, aby zminimalizować liczbę odpadów, jest zabieranie do sklepu wielorazowej torby na zakupy. Dzięki wyrobieniu w sobie nowych przyzwyczajeń i robieniu bardziej przemyślanych zakupów, nie tylko zmniejszymy liczbę odpadów z tworzyw sztucznych, ale również zaoszczędzimy pieniądze.

Opłata za jednorazowe torby zakupowe może nie być wysoka, ale w skali miesiąca może to dać koszt nawet kilkunastu złotych. Ograniczenie ilości kupowanych produktów, które potem trafiają do kosza to również zaoszczędzone pieniądze.

Koniec z plastikowymi pojemnikami

Będąc w sklepie, warto unikać produktów jednorazowych i tych pakowanych w zbędne opakowania. Zamiast tego, warto wybierać towary w pojemnikach, które są poddawane recyklingowi lub korzystać z możliwości, jakie wprowadza coraz więcej sklepów. Od niedawna można zabierać do sklepu własne pojemniki i do nich pakować produkty świeże, jak wędliny, sery, czy ryby.

Źródło:pexels.com

Nie wyrzucaj – oddaj!

Innym rodzajem recyklingu, który również prowadzi do redukcji odpadów, jest rezygnacja z wyrzucania przedmiotów, z których już nie korzystamy.

Tak może być na przykład z ubraniami. Odzież w dobrym stanie można oddać potrzebującym, którym na pewno przyda się tego typu pomoc. W przypadku starych ubrań, które nie nadają się już do noszenia, również można skorzystać z recyklingu. W wielu sklepach znajdują się punkty, w których można oddać stare, znoszone ubrania. Mogą one zostać wykorzystane do produkcji nowej odzieży.

Podobnie sytuacja wygląda z meblami lub nieużywanymi sprzętami AGD. Zamiast oddawać je do PSZOK, warto w pierwszej kolejności zorientować się, czy dany mebel lub sprzęt nie będzie potrzebny komuś innemu. Wówczas nie tylko zredukujemy liczbę śmieci, ale również pomożemy innym.

Co powstaje z recyklingu?

Niektóre z surowców mogą zostać poddane recyklingowi w całej swojej postaci. Oznacza to, że można je przetwarzać nieskończoną ilość razy. Tak jest ze szkłem i aluminium. W przypadku tego drugiego surowca recykling jest o tyle istotny, że produkcja z rud jest droga, a złoża boksytu wykorzystywanego do produkcji aluminium nie są odnawialne.

Ponowne użycie szkła daje również bardzo wiele korzyści. Dzięki oddaniu do ponownego przetworzenia jednej szklanej butelki możemy ograniczyć zużycie energii odpowiadającej 4-godzinnej pracy 100-watowej żarówki.

Do produkcji tworzyw sztucznych konieczne jest wykorzystanie ropy naftowej, której zasoby również są ograniczone, a wydobycie kosztowne. Tymczasem, dzięki ponownemu wykorzystaniu tworzyw sztucznych zyskujemy surowiec wtórny, albo wysokokaloryczne źródło energii. Plastik służy do wyrobu nowych produktów takich, jak:

• ubrania z polaru,
• namioty,
• plecaki,
• buty.

Podobnie jest z makulaturą. Aby uratować jedno drzewo, które niezbędne jest do wytworzenia papieru, wystarczy oddać do recyklingu jedynie 59 kg makulatury.

Cel recyklingu to nie tylko ograniczenie ilości odpadów, ale również zmniejszanie zużycia surowców, które występują na Ziemi w ograniczonej ilości i jednoczesne ograniczenie emisji szkodliwych substancji do środowiska. Należy mieć na uwadze, że surowce takie jak woda, są w przyrodzie ograniczone. W związku z tym, jeśli nie zadbamy o to, aby ograniczyć ich zużycie, może ich kiedyś zabraknąć.

W związku z większą świadomością ograniczenia surowców i postępującą zmianą klimatu, recykling nabrał nowego znaczenia i obecnie jest bardzo ważnym elementem gospodarki krajów rozwiniętych. Na przestrzeni lat świadomość społeczeństwa, dotycząca wykorzystania surowców i problemu gromadzenia odpadów, zwiększyła się i coraz chętniej stosuje się przyjęte zasady prawidłowego recyklingu.

Recykling jest bardzo istotny nie tylko w perspektywie ekonomicznej, ale przede wszystkim z uwagi na troskę o środowisko. W dobie rosnącej liczby ludności, ograniczonych zasobów oraz zmian klimatu, warto przestrzegać zasad i korzystać z możliwości, jakie dają pojemniki do segregacji. Dzięki temu przyczynimy się do odzysku surowców i tym samym dbamy o środowisko, które będzie sprzyjać nie tylko nam, ale również w przyszłości - naszym dzieciom. Warto pamiętać, że czystsze środowisko wpływa nie tylko na nasze zdrowie, ale również na samopoczucie i jakość życia.