Wycinka drzew na działce budowlanej, rolnej lub w prywatnym lesie

Mogłoby się wydawać, że właściciel nieruchomości nie musi dokonywać zgłoszenia zamiaru usunięcia drzew i krzewów na swojej działce. W praktyce jednak może się to okazać się konieczne – wiele zależy od tego, ile wynosi obwód pnia drzewa, obwód pnia na wysokości czy na jakim terenie znajduje się nieruchomość.

Z tego artykułu dowiesz się:

• kiedy trzeba otrzymać pozwolenie na wycinkę drzew, a kiedy wystarczy zgłoszenie wycinki drzew,
• jak złożyć wniosek o wycinkę drzew,
• czy wycinka drzew na działce rolnej różni się pod względem formalności od usunięcia drzew na działce budowlanej.

Wycinka drzew 2023: kiedy możliwa jest bez zezwolenia?

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody reguluje kwestię wycinki drzew. Czasami do usunięcia drzewa, lub krzewu konieczne jest wcześniejsze zgłoszenie tego do urzędu gminy, a w niektórych sytuacjach – nawet uzyskanie zezwolenia na usunięcie drzew czy krzewów.

Kiedy zezwolenie na wycinkę nie jest potrzebne? Dobra wiadomość jest taka, że w większości przypadków można usunąć drzewa, lub krzewy bez konieczności uzyskiwania pozwolenia. Wycinka bez zezwolenia jest możliwa, jeśli dotyczy:

• drzew, lub krzewów, chyba że znajdują się na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków, lub na terenach zieleni (w parkach, zieleńcach itd.),
• drzew lub krzewów, jeśli ma być przeprowadzona w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego,
• krzewów na terenach pokrytych roślinnością pełniącą funkcje ozdobne, urządzoną pod względem rozmieszczenia i doboru gatunków posadzonych roślin,
• drzew, lub krzewów złamanych, lub przewróconych,
• drzew, lub krzewów związanych z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych, lub zoologicznych,
• drzew, lub krzewów należących do gatunków obcych (ich wykaz można znaleźć w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych),
• drzew, lub krzewów na plantacjach, lub w lasach (w rozumieniu ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach),
• drzew lub krzewów z obszaru parku narodowego, lub rezerwatu przyrody nieobjętego ochroną krajobrazową,
• drzew, lub krzewów usuwanych w ramach zadań wynikających z planu ochrony, lub zadań ochronnych parku narodowego, lub rezerwatu przyrody, planu ochrony parku krajobrazowego, albo planu zadań ochronnych, lub planu ochrony dla obszaru Natura 2000.

ym samym usunięcie drzew i krzewów z terenu własnej działki co do zasady nie wymaga uzyskania pozwolenia, o ile usuwane są na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Kiedy potrzebne jest zezwolenie na wycinkę drzew?

Pozwolenie na wycinkę drzew lub krzewów z działki należy mieć tylko w kilku ściśle określonych sytuacjach. Po pierwsze – gdy chodzi o wycinkę w pasie drogowym drogi publicznej. Oprócz tego należy je uzyskać również w przypadku usuwania drzewostanu na obszarach objętych ochroną krajobrazową w granicach parku narodowego albo rezerwatu przyrodniczego. W tym celu należy złożyć wniosek o wycinkę drzew. Wniosek ten może złożyć właściciel nieruchomości, na której rośnie drzewo, osoba mająca odpowiedni tytuł prawny (np. dzierżawca), o ile właściciel nieruchomości wyraził zgodę na taki wniosek, a także właściciel urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej, jeśli drzewa zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń.

Jak złożyć wniosek o pozwolenie na wycinkę drzew?

Przed złożeniem wniosku należy najpierw ustalić, jaki gatunek drzewa ma zostać usunięty z działki. Jest to konieczne ze względu na fakt, że zasady dotyczące konieczności uzyskania zezwolenia różnią się w zależności od gatunku drzewa. 

Kolejnym krokiem jest zmierzenie objętości drzewa, które ma zostać usunięte. Warto w pierwszej kolejności upewnić się, czy zezwolenie faktycznie będzie potrzebne (jeśli nie zachodzą inne przesłanki wymienione w ustawie). W większości przypadków przy obwodzie mniejszym niż 50 cm (przy pomiarze 5 cm od ziemi) zezwolenie nie będzie potrzebne. Jeśli jednak uzyskanie pozwolenia jest konieczne ze względu na inne czynniki (np. wspomnianą wycinkę na obszarach objętych ochroną krajobrazową), to wnioskujący powinien zmierzyć obwód drzewa na wysokości 130 cm, a wynik podać we wniosku.

Wniosek należy co do zasady złożyć do urzędu miasta lub gminy. Jeśli jednak drzewo ma zostać usunięte z działki wpisanej do rejestru zabytków, wniosek trzeba złożyć do urzędu wojewódzkiego; jeśli natomiast drzewo rośnie na terenie nieruchomości należącej do gminy, konieczne będzie dostarczenie wniosku do starostwa.

Warto mieć jednocześnie świadomość, że do wniosku należy załączyć wymagane załączniki, w tym m.in. oświadczenie o posiadanym tytule prawnym do nieruchomości, rysunek albo mapę przedstawiającą usytuowanie drzewa na działce czy projekt planu nasadzeń zastępczych (o ile są planowane). 

Zgoda na wycinkę drzew powinna zostać wydana w ciągu 30 do 60 dni; należy też pamiętać, że przed wydaniem zezwolenia urzędnik musi dokonać jeszcze oględzin działki.  

Kiedy potrzebne jest zgłoszenie usunięcia drzewa?

Najczęściej uzyskanie zezwolenia nie będzie potrzebne, jednak konieczne może okazać się zgłoszenie planowanej wycinki drzew lub krzewów owocowych do urzędu gminy. W tym wypadku istotny jest obwód pnia drzewa mierzonego na wysokości 5 cm od ziemi, a także gatunek drzewa.

Zgłoszenia należy dokonać, jeśli:

• topola, wierzba, klon jesionolistny lub klon srebrzysty mają obwód przekraczający 80 cm,
• kasztanowiec zwyczajny, robinia akacjowa, platan klonolistny mają obwód przekraczający 65 cm,
• pozostałe gatunki drzew mają obwód przekraczający 50 cm.

Jeśli obwód drzewa jest mniejszy, właściciel działki nie musi zgłaszać faktu wycinki do urzędu gminy. Dotyczy to również krzewów. Tym samym w wielu sytuacjach nie jest potrzebne ani uzyskanie zezwolenia na wycinkę, ani nawet zgłaszanie tego faktu do gminy.

Wycinka drzew na zgłoszenie krok po kroku

Jeśli wycinka drzew i krzewów wymaga zgłoszenia, to właściciel nieruchomości powinien w zgłoszeniu wskazać imię i nazwisko wnioskodawcy, oznaczenie nieruchomości, z której drzewo ma zostać usunięte, a także dołączyć rysunek albo mapkę określającą usytuowanie drzewa na działce. Jeśli zgłoszenie zawiera braki formalne, organ w drodze postanowienia wzywa do ich uzupełnienia. Składający zgłoszenie ma na to 7 dni od dnia otrzymania postanowienia.

Po złożeniu zgłoszenia przez właściciela działki urząd powinien wysłać na teren nieruchomości urzędnika, który dokona stosownych oględzin drzewa. Urzędnik powinien ustalić nazwę gatunku drzewa i sprawdzić obwód pnia ustalonego na wysokości 5 cm (jeśli drzewo posiada kilka pni – obwód każdego z pni, a jeśli tylko jeden pień – obwód pnia bezpośrednio poniżej korony drzewa).

Co istotne, wycinka drzew na działce w takim przypadku może nastąpić jedynie wtedy, gdy urząd nie wniósł sprzeciwu, a na ewentualne zrobienie tego ma 14 dni od dnia oględzin. Należy też pamiętać, że jeśli w ciągu 6 kolejnych miesięcy drzewo nie zostanie usunięte (mimo braku sprzeciwu ze strony gminy), konieczne jest ponowne dokonanie zgłoszenia.

Kiedy organ może wnieść sprzeciw? Przyczyną sprzeciwu może być m.in. lokalizacja drzewa – gdy znajduje się na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków, na terenie przeznaczonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na zieleń lub chronionym innymi zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo na terenie objętym formami ochrony przyrody. Sprzeciw może być wniesiony przez organ także wtedy, gdy drzewo spełnia kryteria, o których mowa w przepisach o pomnikach przyrody.

Do kiedy można wycinać drzewa? Okres lęgowy ptaków a wycinka drzew

Część osób może zastanawiać się również, czy wycinka drzew owocowych (lub jakichkolwiek innych) powinna następować w określonym czasie – na przykład przy uwzględnieniu okresu lęgowego ptaków. W jakim terminie można wycinać drzewa? Warto wiedzieć, że jeżeli wycięcie drzewa lub krzewu nie spowoduje naruszenia zakazów wobec gatunków chronionych, to wycinka może być wykonana również w okresie lęgowym większości gatunków ptaków.

Ile kosztuje wycinka drzew?

Osoby, które będą ubiegać się o zezwolenie na wycinkę drzew, muszą mieć również świadomość potencjalnej konieczności poniesienia dodatkowych kosztów. Urząd w niektórych sytuacjach może naliczyć dodatkową opłatę. Jeśli tak się stanie, środki należy wpłacić na konto urzędu, który wydał pozwolenie. Osoby, które są w złej sytuacji materialnej, mogą złożyć wniosek o rozłożenie opłaty na raty lub o przesunięcie terminu płatności.

Jaki jest możliwy koszt wycinki drzew? Obowiązuje oficjalny cennik – stawki za 1 cm obwodu pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm różnią się w zależności od gatunku drzewa i tego, czy obwód mierzy poniżej, czy powyżej 100 cm. Na przykład w przypadku topoli o obwodzie do 100 cm koszt wycinki będzie iloczynem 12 zł (stawki za 1 cm) i obwodu drzewa. 

Wycinka drzew na działce budowlanej i rolnej

Część osób może się zastanawiać, czy zasady wycinki drzew różnią się w zależności od rodzaju działki – i czy np. w przypadku działki rolnej obowiązują inne zasady, niż dla działki budowlanej. Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie przyrody, posiadacz działki rolnej może usuwać drzewa bez konieczności zgłaszania wycinki czy składania wniosku o pozwolenie – pod warunkiem, że zadrzewienie jest usuwane w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego.

Jeszcze inne zasady obowiązują, jeśli w grę wchodzi wycinka suchych drzew w prywatnym lesie. W pierwszej kolejności należy sprawdzić, czy działka leśna jest objęta Uproszczonym Planem Urządzania Lasu i przeanalizowanie zapisów planu w zakresie możliwości wycinki drzew (właściciel działki musi dowiedzieć się, ile drewna może pozyskać maksymalnie w ciągu 10 lat). Kolejnym krokiem, dokonywanym już po wycince, jest złożenie zawiadomienia o pozyskaniu drewna; specjalista z ramienia starostwa dokonuje wtedy legalizacji drewna i wystawia świadectwo legalności pozyskania drewna.

Kary za wycinkę drzew

Co jednak w sytuacji, gdy ktoś dokona wycinki bez zezwolenia, mimo że zgodnie z przepisami musiał je uzyskać? Kara ta wynosi dwukrotność opłaty za usunięcie drzewa lub krzewu. Warto jednak wiedzieć, że w niektórych przypadkach urząd może zmienić wysokość kary.

Wycinka drzew na działce: podsumowanie

W większości przypadków wycinka drzew na działce nie przysparza żadnych trudności od strony prawnej. Wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa zazwyczaj nie jest potrzebne, a właściciel działki nie ponosi również żadnej opłaty za usunięcie drzewa. W określonych sytuacjach konieczne może być natomiast dokonanie zgłoszenia; należy przy tym pamiętać, że organ ma prawo wnieść sprzeciw, dlatego konieczne jest odczekanie 14 dni od złożenia zgłoszenia.