Meldunek: co to jest, co jest potrzebne, czym jest obowiązek meldunkowy i co daje zameldowanie w Polsce i za granicą?

Zdaniem wielu osób meldunek to relikt dawnych lat. Mimo to do tej pory rządzący nie zdecydowali się na zniesienie tego obowiązku. Warto jednak wiedzieć, że aby się zameldować, nie trzeba wcale udawać się do urzędu.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• czym jest meldunek,
• na czym polega obowiązek meldunkowy,
• jakie dokumenty są potrzebne do zameldowania.

Co to jest meldunek?

Meldunek jest po prostu określeniem adresu, pod którym można znaleźć daną osobę. Dokument ten wskazuje miejscowość, ulicę, numer domu i numer lokalu mieszkalnego (jeśli dotyczy). Miejsce zameldowania, często mylone jest z miejscem zamieszkania, acz należy pamiętać, że te adresy nie muszą (choć mogą) być tożsame. 

Na czym polega obowiązek meldunkowy?

Obowiązek meldunkowy nadal istnieje i obejmuje każdą osobę, która mieszka w Polsce. Oznacza to, że obowiązek obejmuje nie tylko obywateli polskich; do zameldowania się zobowiązany może być również cudzoziemiec.

Zgodnie z ustawą o ewidencji ludności, obowiązek meldunkowy może polegać na:

• zameldowaniu się w miejscu pobytu stałego lub czasowego,
• wymeldowaniu się z miejsca pobytu stałego lub czasowego,
• zgłoszeniu wyjazdu za granicę (na okres dłuższy niż 6 miesięcy),
• zgłoszeniu powrotu z wyjazdu z zagranicy (jeśli pobyt poza granicami kraju był dłuższy niż 6 miesięcy).

Za osobę, która ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych lub nieposiadającą zdolności do czynności prawnych, obowiązku meldunkowego dopełnia rodzic, opiekun prawny lub opiekun faktyczny.

Obowiązek meldunkowy może zostać dopełniony:

• osobiście,
• przez internet,
• przez pełnomocnika.

Co ważne, pełnomocnik może również dokonać formalności przez internet, o ile wcześniej otrzymał pełnomocnictwo elektroniczne (koniecznie podpisane). Dziecko urodzone w Polsce zostanie z urzędu zameldowane przez kierownika urzędu stanu cywilnego, który sporządził akt urodzenia. Z kolei w przypadku cudzoziemca urzędnik podczas meldowania nada mu również numer PESEL.

Jak zmienić zameldowanie?

Od 2010 roku meldunek lub zmiana zameldowania w Polsce to procedury bajecznie proste — wystarczy dostęp do internetu. 

Każdy, kto chce dokonać meldunku na pobyt stały lub czasowy może skorzystać z usługi e-meldunku: 

1. Pierwszym krokiem jest wejście na stronę www.obywatel.gov.pl i potwierdzenie swojej tożsamości Profilem Zaufanym.
2. Następnie należy wybrać sprawę: zameldowanie na pobyt stały lub czasowy czy zameldowanie dziecka. W] zależności od wybranej opcji mogą przydać się np. skany dokumentów potwierdzających tytuł prawny do lokalu czy oświadczenie właściciela nieruchomości.
3. Jeśli meldujesz siebie, dane personalne zostaną automatycznie zaciągnięte.
4. Wniosek o zameldowanie wysyłany jest do właściwego miejscowo urzędu (odpowiedniego dla miejsca zameldowania).
5. Kompletny wniosek upoważnia urzędnika do niemal natychmiastowego meldunku, a cała procedura jest bezpłatna w przypadku meldunku stałego. 

Co jest potrzebne do zameldowania stałego?

Aby zameldować się na pobyt stały lub czasowy, potrzebujesz kilku podstawowych dokumentów:

• formularz zgłoszenia pobytu stałego;
• dokument tożsamości.

Dodatkowe dokumenty w zależności od sytuacji:

• Jeśli jesteś właścicielem lub masz inny tytuł prawny do mieszkania:
  • przynieś jeden z dokumentów, który to potwierdzi, na przykład:
    • umowę cywilnoprawną, np. umowę najmu;
    • odpis z księgi wieczystej albo wyciąg z działów I i II;
    • decyzję administracyjną;
    • orzeczenie sądu.
• Jeśli nie jesteś właścicielem i nie masz innego tytułu prawnego do mieszkania:
  • przynieś dokument, który potwierdza tytuł prawny do mieszkania właściciela lub innego podmiotu.
• Jeśli meldujesz inną osobę, musisz mieć dodatkowo:
  • dokument, który potwierdza, że masz uprawnienie do działania w jej imieniu (np. pełnomocnictwo, orzeczenie sądu o ustanowieniu opieki, oświadczenie, że opiekujesz się osobą niepełnoletnią lub niepełnosprawną);
  • dokument tożsamości.

Meldunek tymczasowy — jakie dokumenty?

Uzyskanie meldunku tymczasowego wiąże się z przedstawieniem formularza o meldunek czasowy i okazania dowodu osobistego lub paszportu. Reszta dokumentów pozostaje tożsama z tymi potrzebnymi do meldunku stałego. Dokumenty musisz złożyć najpóźniej 30 dni od pojawienia się na terytorium Polski, a za meldunek tymczasowy zapłacisz 17 zł.

Zameldowanie na pobyt czasowy — konsekwencje

Tak samo, jak meldunek stały, meldunek tymczasowy ma charakter niemal wyłącznie ewidencyjny. Oznacza to, że służy on wyłącznie za potwierdzenie faktu przebywania danej osoby w określonym miejscu. Taka osoba nie czerpie również żadnych korzyści związanych z meldunkiem tymczasowym i nie grożą jej konsekwencje z tytułu niezameldowania się na pobyt stały.

Jak przedłużyć meldunek tymczasowy?

Według przepisów ustawy meldunek tymczasowy można przedłużyć, pod warunkiem, że łączny czas przebywania danej osoby pod wskazanym adresem nie przekracza 3 miesięcy. Jeśli jednak ten okres zostanie przekroczony, osoba dokonująca meldunku musi zameldować się już na stałe. 

Jak wypełnić wniosek o zameldowanie — wzór

Jeśli nie chcesz składać wniosku online, możesz udać się do urzędu gminy, na której terenie mieszkasz i tam złożyć odpowiednie dokumenty. Jednym z nich jest formularz zgłoszenia pobytu stałego lub czasowego. 

Dokument ten jest wyjątkowo łatwy do uzupełnienia — musisz zawrzeć w nim dane osobiste takie jak imię, nazwisko, PESEL, kraj poprzedniego zamieszkania, datę urodzenia i miejsce urodzenia. W drugiej części należy dostarczyć dane kontaktowe, a w kolejnej wyrazić zgodę na przetwarzanie danych osobowych. Trzecia sekcja dotyczy już danych dotyczących adresu zameldowania na pobyt stały. W czwartej części określasz, czy chcesz jednocześnie wymeldować się z miejsca pobytu tymczasowego. 

Wzór wniosku można pobrać tutaj.

Do czego potrzebny jest meldunek? Co daje meldunek?

Zameldowanie się w miejscu pobytu stałego lub czasowego jest konieczne. Najpóźniej w 30. dniu przebywania w kraju należy dokonać meldunku. Należy jednocześnie pamiętać, że obowiązek meldunku obejmuje nie tylko zameldowanie się, ale też wymeldowanie i zgłoszenie dłuższego pobytu poza granicami kraju.

Zameldowanie służy wyłącznie celom ewidencyjnym, a w dodatku obowiązek nie jest należycie egzekwowany, jednak w rzeczywistości brak meldunku może uniemożliwić skorzystanie z usług niektórych urzędów i instytucji.

Niedopełnienie obowiązku meldunkowego może mieć swoje konsekwencje na przykład w momencie, gdy dana osoba będzie chciała zarejestrować się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna. Urzędy zazwyczaj nie wymagają zaświadczenia o zameldowaniu, a jedynie oświadczenia, ale zdarza się, że urzędnik chce zweryfikować meldunek. W takiej sytuacji niezameldowana osoba nie zostanie zarejestrowana, a tym samym — nie będzie mieć prawa do ubezpieczenia zdrowotnego.

Meldunek na pobyt stały a prawo do lokalu

Wiele osób może być przekonanych, że meldunek na pobyt stały może być jednocześnie tytułem prawnym do lokalu. W rzeczywistości jednak meldunek nie ma żadnego związku ani z prawem własności do nieruchomości, ani z prawem do mieszkania w niej. Należy zatem pamiętać, że dopiero dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu (np. umowa najmu, akt notarialny itd.) jest dokumentem, który potwierdza prawo do zajmowania nieruchomości.

Czy trzeba być zameldowanym?

Jednocześnie, mimo że meldunek służy jedynie celom ewidencyjnym, to w świetle prawa nadal obowiązuje konieczność zameldowania się w miejscu czasowego lub stałego pobytu.

Oprócz tego warto też pamiętać, że brak meldunku może przeszkodzić w dopełnieniu niektórych formalności. Oprócz wspomnianej wyżej rejestracji w urzędzie pracy nieposiadanie meldunku może uniemożliwić założenie konta bankowego czy wzięcie kredytu.

Czy w mieszkaniu musi być ktoś zameldowany?

Obowiązek meldunkowy dotyczy obywatela, a nie mieszkania. Oznacza to, że nie ma konieczności, aby w każdym mieszkaniu w Polsce była zameldowana jakaś osoba.

Przykładowo, właściciel mieszkania na wynajem nie ma obowiązku meldowania swoich najemców. To najemcy powinni samodzielnie dopełnić formalności meldunkowych. Co więcej, w przypadku najmu krótkoterminowego, takiego jak wynajem na platformach typu Airbnb, meldunek nie jest wymagany ani dla najemców, ani dla właściciela.

Adres zameldowania a miejsce zamieszkania

Warto również pamiętać o jeszcze jednej kwestii. Adres zameldowania wynika z przepisów prawa administracyjnego i nie musi być tożsamy z adresem zamieszkania.

Ciekawym zagadnieniem w tym kontekście może być meldunek najemcy. Taki lokator, wbrew pozorom, nie ma wcale dodatkowych praw wynikających z tego, że jego adres zamieszkania jest w danym momencie tożsamy z adresem zameldowania. To oznacza z kolei, że jeśli najemca nie przestrzega umowy najmu i stosunek prawny z właścicielem mieszkania zostanie rozwiązany, to meldunek nie chroni najemcy przed obowiązkiem opuszczenia lokalu.

Jak sprawdzić meldunek przez internet?

Aby sprawdzić status zameldowania i pobrać zaświadczenie wystarczy odwiedzić portal gov.pl, zalogować się przez Profil Zaufany i wybrać usługę ''sprawdź dane swoje lub swojego dziecka w rejestrze PESEL''. Dalej poprowadzi Cię system. Usługa jest bezpłatna, pod warunkiem wykorzystania kanału online - jeśli wolisz udać się do urzędu, zapłacisz 17 zł (opłata skarbowa). 

Meldunek za granicą

Jak załatwić meldunek w Niemczech?

Meldunek w Niemczech jest obowiązkowy dla każdego, kto zamierza osiedlić się w tym kraju z zamiarem pracy lub po prostu stałego zamieszkania. 

Brak zameldowania może skutkować poważnymi ograniczeniami praw, na przykład w ubieganiu się o status osoby bezrobotnej. To samo dotyczy podstawowych transakcji finansowych i życiowych, takich jak otwarcie konta bankowego, uzyskanie numeru identyfikacji podatkowej, czy numeru ubezpieczenia społecznego, a także zawieranie umów na usługi telekomunikacyjne. 

Meldunek jest również niezbędny w przypadku chęci ubiegania się o świadczenia rodzinne, takie jak Kindergeld, czyli zasiłek na dziecko. Przyznanie tego świadczenia bez oficjalnego zameldowania jest uznawane za niezgodne z prawem. 

Aby dokonać zameldowania, należy udać się do urzędu, właściwego dla miasta, w którym chcesz zamieszkać i wziąć ze sobą niezbędne dokumenty tj.

• wypełniony formularz meldunkowy,
• dokument tożsamości,
• umowę najmu mieszkania,
• zaświadczenie od właściciela mieszkania,
• wszelkie inne zaświadczenia, jeśli są konieczne (np. akt ślubu, czy akt urodzenia dziecka - przetłumaczone na język niemiecki).

W większości landów meldunek jest bezpłatny - jedynie w Hamburgu koszt jego uzyskania wynosi 6 EUR. 

Jak sprawdzić meldunek w Holandii?

Również w Holandii obowiązuje obowiązek meldunkowy w przypadku, w którym przyjeżdżasz do tego państwa na dłużej niż 4 miesiące. Meldunku dokonuje się osobiście w urzędzie gminy, w ciągi 5 dni roboczych od daty przybycia, a usługa jest bezpłatna. Dokumenty potrzebne do zameldowania zasadniczo nie różnią się istotnie do tych przedstawianych w innych państwach. 

Jeśli chcesz sprawdzić swój meldunek w Holandii, możesz zrobić to przez internet: wystarczy odwiedzić serwis Overheid.nl, logując się przez ‘Mijn Overheid’. 

Meldunek i zameldowanie: podsumowanie

Jeszcze w 2015 r. mogło się wydawać, że zniesienie obowiązku meldunkowego jest kwestią czasu. Z dowodu osobistego usunięto wtedy dane adresowe. Tym bardziej istnienie obowiązku zameldowania na pobyt stały lub czasowy może wydawać się niezrozumiałe, zwłaszcza że z faktu przebywania w danym miejscu i zameldowania pod konkretnym adresem nie przysługują dodatkowe uprawnienia.

Obowiązek meldunkowy dotyczy zarówno obywateli polskich, jak i obcokrajowców. Za osobę nieposiadającą zdolności do czynności prawnych lub posiadającą ograniczoną zdolność do czynności prawnych meldunek wykonuje jej przedstawiciel ustawowy, rodzic lub opiekun. Można się spodziewać, że mimo wcześniejszych zapowiedzi i głosowi wielu ekspertów, obowiązek meldunkowy zostanie utrzymany.