Czym jest zasiedzenie nieruchomości?

Zasiedzenie nieruchomości jest sposobem pozwalającym na zdobycie prawa do jej własności. Aby było ono jednak skutecznie potwierdzone postanowieniem sądu, konieczne jest władanie nieruchomością niezależnie - tak jak właściciele - przez okres od 20 do 30 lat, w zależności od dobrej lub złej woli posiadacza nieruchomości.

W związku z nabyciem nieruchomości przez zasiedzenie, konieczne jest zapłacenie podatku od spadku i darowizn. Czym jest zasiedzenie i ile wynosi podatek od niego?

Postanowienie o zasiedzeniu nieruchomości

Zasiedzenie pozwalające na uzyskanie własności następuje z mocy prawa wraz z upływem ustawowego terminu, jednakże dla wykazania swojego prawa i uzyskania wpisu w księdze wieczystej konieczne jest wstąpienie na drogę sądową. Postępowanie takie toczy się w trybie nieprocesowym przed sądem rejonowym właściwym dla miejsca położenia nieruchomości.

Proces ten jest dosyć kosztowny – obejmuje bowiem zarówno opłaty sądowe, jak również późniejsze wydatki na biegłych sądowych czy koszty ogłoszeń. Po wykazaniu zasiedzenia nieruchomości, sąd wydaje postanowienie, w którym stwierdza nabycie nieruchomości, które to stanowi podstawę do dokonania wpisu w jej księdze wieczystej.

Podatek od zasiedzenia nieruchomości

Na skutek uprawomocnienia się postanowienia o zasiedzeniu, poza wpisem do księgi wieczystej, właściciel musi uiścić podatek od zasiedzenia nieruchomości. Podlega ona bowiem opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Konieczne jest zatem złożenie na specjalnym formularzu zeznania podatkowego w urzędzie skarbowym, gdzie określone zostanie nabycie nieruchomości oraz jej wartość.

W terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściciel winien złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych na formularzu SD-3. Do tegoż zeznania podatkowego należy również dołączyć dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Podatek od zasiedzenia nieruchomości wynosi 7% wartości nieruchomości, jednak przewiduje on również tzw. kwotę wolną od opodatkowania. Od podstawy opodatkowania odliczone zostają bowiem nakłady dokonane przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia, a gdy np. na nieruchomości osoba nabywającą ją poprzez zasiedzenie wzniosła budynek, nie będzie on przedmiotem opodatkowania.

Podstawę opodatkowania stanowi zatem wartość rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów, czyli czysta wartość nieruchomości, ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia, jak również na podstawie cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. W przypadku gdy własność nabywa jej współwłaściciel, podatek opłaca on jedynie od wartości nabytych udziałów.

Zasiedzenie nieruchomości a podatek – podstawy prawne

Obowiązek podatkowy przy zasiedzeniu nieruchomości powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie co wynika z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2018 r. poz. 644 ze zm.).