WIBOR: czym jest i jak wpływa na kredyt hipoteczny?

WIBOR jest wskaźnikiem, który w ogromnej mierze wpływa na oprocentowanie kredytu. W jaki sposób i przez kogo jest ustalany i jak stawka WIBOR przekłada się na wysokość raty zaciągniętego zobowiązania, a także — jaka jest przyszłość WIBOR-u?

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym jest wskaźnik referencyjny WIBOR,
• jaki ma wpływ na wysokość oprocentowania kredytu,
• kiedy nastąpi likwidacja WIBOR i czym zostanie on zastąpiony.

Stawka WIBOR - kredyt hipoteczny bez tajemnic

Osoby, które zamierzają wziąć kredyt hipoteczny, zwłaszcza ze zmienną stopą procentową, powinny najpierw dokładnie przeanalizować daną ofertę i zwrócić uwagę na kilka czynników, w tym m.in. na całkowity koszt kredytu. Oprócz kosztów początkowych (takich jak prowizja za udzielenie zobowiązania) należy wziąć pod uwagę oprocentowanie kredytu, które wpływa zarówno na całkowity koszt zobowiązania, jak i wysokość miesięcznej raty. Na oprocentowanie składa się z kolei marża banku oraz stawka wskaźnika referencyjnego, czyli WIBOR-u. Marża jest samodzielnie ustalana przez banki; inaczej jest jednak w przypadku wskaźnika WIBOR, czyli Warsaw Interbank Offered Rate, który powstał już w połowie lat 90. XX w., zastępując poprzedni wskaźnik — LIBOR.

WIBOR określa wysokość oprocentowania pożyczek na krajowym rynku międzybankowym, czyli pożyczek udzielanych sobie wzajemnie przez banki. Stawka WIBOR jest istotna szczególnie dla osób, które zdecydowały się na kredyt ze zmiennym oprocentowaniem — wraz ze zmianą WIBOR-u będzie zmieniać się również wysokość oprocentowania ich zobowiązania, a tym samym także wysokość raty kredytu. W przypadku kredytów ze stałą stopą procentową zmiany stawki WIBOR nie wpływają na raty zobowiązań (przynajmniej w okresie obowiązywania stałej stopy). 

Wyróżnia się kilka stawek WIBOR dla konkretnych okresów; w przypadku kredytów hipotecznych najczęściej stosowane są dwie — czyli WIBOR 3M i WIBOR 6M (odpowiednio stawka dla pożyczki trzymiesięcznej i półrocznej). To właśnie te dwie stawki najczęściej pojawiają się w umowach kredytów hipotecznych. 

Kredyt hipoteczny - WIBOR 3M i 6M

To w oparciu o którą z nich bank udzieli zobowiązania, jest dla kredytobiorcy istotne choćby ze względu na aktualizację harmonogramu spłaty kredytu. W przypadku WIBOR 3M wysokość raty kredytu będzie aktualizowana co trzy miesiące, natomiast przy WIBOR-ze 6M — co pół roku. Obie opcje mają pewne wady i zalety. Na przykład osoby, które zaciągnęły kredyt z WIBOR-em 3M, szybciej odczują pozytywną różnicę w wysokości raty, jeśli Rada Polityki Pieniężnej zdecyduje się na obniżkę stóp (wysokość stóp procentowych wpływa na wysokość stawki WIBOR), ale jednocześnie szybciej — w porównaniu do kredytobiorców z WIBOR-em 6M — zaczną płacić wyższe raty, jeśli RPP podejmie odwrotną decyzję. 

WIBOR kredytu hipotecznego — jak jest ustalany?

Od czego jednak zależy wysokość stawki WIBOR i w jaki sposób jest ona ustalana? Dzieje się to w tzw. procesie fixingu, czyli składania ofert, w którym biorą udział największe banki w Polsce. W każdy dzień roboczy banki dopuszczone do fixingu wskazują, po jakich stawkach są skłonne udzielać pożyczek innym bankom. Na podstawie propozycji złożonych przez instytucje ofert agent kalkulacyjny dokonuje wyliczenia stawki WIBOR, uśredniając wszystkie wyniki. 

Warto jednocześnie zaznaczyć, że niekiedy wyliczanie stawki odbywa się nieco inaczej. Dzieje się tak w momencie, gdy w fixingu wzięło udział mniej banków. W sytuacji, gdy swoje oferty złożyło 8-9 banków, agent kalkulacyjny odrzuca najniższą i najwyższą stawkę przed wyliczeniem właściwej stawki WIBOR. Jeśli natomiast w fixingu wzięło udział 6-7 banków, to stawka jest ustalana bez odrzucania którejkolwiek z propozycji banków. 

Czy jednak banki mogą podczas składania ofert wskazywać dowolne stawki? Nie do końca — muszą one mieścić się w przedziale między aktualną stopą depozytową a lombardową. To jeden z powodów, dla których stawka WIBOR jest w dużej mierze uzależniona od stóp procentowych ustalanych przez RPP. Tym samym decyzje RPP są też istotne dla kredytobiorców spłacających kredyty hipoteczne.  

WIBOR a kredyt gotówkowy

Stawki WIBOR, mimo że mają największe znaczenie przy kredytach hipotecznych złotówkowych czy kredytach frankowych, to odgrywają jednak również sporą rolę w przypadku kredytów gotówkowych. Przy tego rodzaju zobowiązaniach część banków oferuje kredyty gotówkowe oparte nie tylko o WIBOR 3M czy 6M, ale również o WIBOR 1M. 

WIBOR a kredyt hipoteczny i gotówkowy — jaka jest wysokość WIBOR-u obecnie?

Aktualne stawki WIBOR można znaleźć na oficjalnej stronie GPW Benchmark. Na dzień 8 września 2023 r. stawki kształtują się następująco:

• WIBOR 1M — 6,34 proc.,
• WIBOR 3M — 6,01 proc.,
• WIBOR 6M — 5,95 proc.,
• WIBOR 1Y — 5,92 proc.

Warto przy tym zwrócić uwagę, że wskazane wyżej stawki zostały wyliczone już po ostatniej decyzji RPP o obniżeniu stóp procentowych o 0,75 pkt proc. To też doskonale pokazuje, jak ogromny wpływ ma zmiana poziomu stóp procentowych na wysokość stawki WIBOR. Dla porównania, 24 sierpnia WIBOR 3M wynosił 6,69 proc., natomiast WIBOR 6M — 6,53 proc. 

Jednocześnie należy mieć świadomość, że o ile w zasadzie zawsze WIBOR zacznie spadać, gdy stopy procentowe zostaną obniżone, o tyle niższa stawka WIBOR jest możliwa również wtedy, gdy stopy utrzymują się na niezmienionym poziomie. Dzieje się tak m.in. w sytuacji, gdy RPP wprawdzie nie podjęła jeszcze ostatecznej decyzji, ale rynek przewiduje, że taka obniżka nastąpi w najbliższym czasie — co z kolei nakłada na banki presję obniżenia stawek pożyczek międzybankowych. 

Wysokość raty kredytowej a WIBOR: niski WIBOR nie oznacza niskiego oprocentowania wszystkich kredytów

Wiadomo już, że WIBOR, jako składowa oprocentowania, wpływa na wysokość raty kredytu. Należy mieć jednak na uwadze fakt, że nawet bardzo niski WIBOR (taki jak przed październikiem 2021 r.) nie oznacza jeszcze równie niskiego oprocentowania kredytu. Banki zazwyczaj mają w takiej sytuacji w swojej ofercie kredyty hipoteczne z wyższą marżą, dzięki czemu zarabiają więcej na udzieleniu zobowiązania. Z kolei, gdy obowiązują wyższe stopy procentowe (a zatem i wyższa stawka WIBOR) banki mają tendencję do obniżania marży kredytu hipotecznego — tak, by zachęcić klientów do zaciągania zobowiązań. 

Likwidacja wskaźnika WIBOR coraz bliżej. Zastąpi go WIRON

Już wkrótce WIBOR przestanie jednak istnieć — ma się to stać najpóźniej do 2025 r. Komisja Nadzoru Finansowego poinformowała we wrześniu ubiegłego roku o planowanej reformie wskaźnika referencyjnego (którą zapowiadał również obecny rząd). Reforma ma odbywać się w kilku etapach; obecnie banki mogą już oferować kredyty hipoteczne oparte o nowy wskaźnik, czyli WIRON (który ma docelowo zastąpić WIBOR). Na razie jednak na taki ruch zdecydował się tylko ING Bank Śląski, który ma w swojej ofercie kredyt oparty o WIRON 1M Stopę Składaną. 

W przyszłym roku banki nie będą mieć już jednak większego wyboru — i wszystkie kredyty w ich ofercie powinny być oparte o wskaźnik WIRON. W 2025 r. natomiast ma nastąpić całkowita likwidacja WIBOR-u, również w umowach kredytowych zawartych przed 2024 r. To oznacza, że WIBOR zostanie zastąpiony przez nowy wskaźnik również w starych umowach kredytowych. 

WIBOR: podsumowanie

Przy zmiennym oprocentowaniu kredytu stawka WIBOR odgrywa ogromną rolę — im wyższy WIBOR, tym wyższe raty kredytów. Dotyczy to zresztą nie tylko kredytów hipotecznych, ale też gotówkowych. Sama stawka WIBOR jest natomiast w dużej mierze uzależniona od poziomu stóp procentowych. Już wkrótce jednak WIBOR odejdzie w zapomnienie, a to wszystko za sprawą reformy, którą KNF zapowiedziała we wrześniu 2022 r. Zgodnie z planami wskaźnik WIBOR zostanie zastąpiony przez WIRON, którego wysokość jest ustalana na zupełnie innych zasadach.