Czym jest sztukateria i jakie są jej rodzaje?

Właściciele mieszkań własnościowych lub domów jednorodzinnych poszukują sposobu na urządzenie takich przestrzeni gustownie i z klasą. Doskonałym pomysłem są stylowe dekoracje ścian, które potrafią urozmaicić niemal każde wnętrze. Z pomocą przychodzi sztukateria, wykonana z materiałów, takich jak gips, styropian czy drewno.

Wśród wielu dostępnych propozycji znajdują się także wzorzyste tapety, które w połączeniu ze sztukaterią wyglądają bardzo oryginalnie. Możliwości jest naprawdę wiele, przy tej okazji warto też pomyśleć o modnym efekcie surowego betonu. Taka opcja pasuje raczej do industrialnego stylu mieszkania. Przede wszystkim sztukateria daje możliwość stworzenia niebanalnych stylizacji w salonie czy sypialni.

Aranżacja salonowego wnętrza zazwyczaj idzie w parze z jego stylem. Warto jednak odejść od stereotypowych rozwiązań i puścić wodze fantazji. Montaż elementów dekoracyjnych pozostawia nieograniczone pole do popisu, a przy tym może nadać pomieszczeniom niepowtarzalnego charakteru oraz przytulnego klimatu.

Co to jest sztukateria?

W architekturze sztukateria była znana już w czasach starożytnych, choć rozkwit staroświeckiej elegancji nastąpił dopiero w okresie renesansu i baroku. Elementy dekoracyjne powstawały wówczas w stiuku, czyli przy pomocy mieszanki gipsu, piasku marmurowego oraz wapnia. Dekoracyjne ornamenty miały przypominać drogie i ciężkie rzeźby z marmuru. Do niedawna sztukateria kojarzyła się jedynie ze stylowymi, wręcz pałacowymi wnętrzami. Przerost formy nad treścią odszedł w zapomnienie.

Wraz z nadejściem modernizmu nastąpił przełom w myśleniu o sztuce i pięknie. Obecnie technika przyozdabiania wnętrz nie nawiązuje już do dawnego przepychu i zazwyczaj nie rzuca się w oczy, a przy tym przeżywa eksplozję popularności.

Sama nazwa odnosi się przede wszystkim do różnego rodzaju elementów dekoracyjnych, które służą wykańczaniu wnętrz. Tego typu dodatki wykonane są najczęściej z gipsu ceramicznego, żywicy poliestrowej czy styropianu i zdobią większość domowych pomieszczeń. W wielu przypadkach sztukateria montowana jest na ścianie lub na suficie. Tego typu dekoracja bywa jednak mniej ozdobna niż kiedyś.

Sposób montażu nie zmienił się aż tak bardzo, bo nadal przyklejana jest w ten sam sposób do podłoża. Dużej zmianie uległy jednak materiały, z których powstaje sztukateria. Coraz częściej możemy ją zobaczyć w salonach w stylu eklektycznym, jak również w minimalistycznych pomieszczeniach. Tego typu rozwiązanie pozwala także na przełamanie konwencji w nowoczesnych aranżacjach. Sztukateria to nawet kilkaset wzorów listew oraz innych ozdobników, które możemy łączyć w dowolnej konfiguracji.

Jakie są rodzaje sztukaterii?

Sztukaterię dzielimy zasadniczo na dwie grupy. Sztukateria zewnętrzna to przede wszystkim gzymsy, kolumny i rozety, które montuje się na zewnątrz budynku. Elementy dekoracyjne tego typu potrafią diametralnie zmienić oblicze domu. Sztukateria elewacyjna może nadać mu niepowtarzalnego stylu. Natomiast sztukateria, która montowana jest wewnątrz to głównie listwy przysufitowe, naścienne, przypodłogowe, a także rozety, pilastry, portale oraz kolumny. Sklepy z elementami dekoracyjnymi oferują wiele rodzajów listew, które możemy w dowolny sposób zestawiać ze sobą.

• Sztukateria wewnętrzna służy do ozdabiania wnętrz i dzieli się również ze względu na rodzaj tworzywa, z którego została wykonana. Sztukateria nowoczesna może być wyprodukowana z pianki poliuretanowej, styropianu lub gipsu. Ozdoby z lekkich materiałów są zazwyczaj tańsze od wersji gipsowej.
• Sztukateria poliuretanowa charakteryzuje się dużą trwałością, jak również odpornością na czynniki mechaniczne, wilgoć oraz promienie UV. Pianka jest łatwa w obróbce, a także nie obciąża konstrukcji ścian. Poliuretan bywa wykorzystywany z powodzeniem w kuchni lub łazience.
• Sztukateria styropianowa charakteryzuje się dużą lekkością. Główną zaletą takiego rozwiązania jest łatwy sposób montażu – styropian możemy zamontować na klej i pomalować na dowolny kolor. Jej słabym punktem bywa niska wytrzymałość na mechaniczne uszkodzenia.
• Sztukateria gipsowa jest niezbyt odporna, a montaż wymaga fachowej ręki. Obecnie wzmacnia się elementy gipsowe włóknem szklanym. Konstrukcja tego typu zapewnia jednak najlepszy efekt wizualny.
• Sztukateria drewniana sprawdza się w zabytkowych wnętrzach, stylowych kamienicach i mieszkaniach urządzonych w nowoczesnym stylu. Ornamenty z wykorzystaniem drewna są także niezwykle popularne, ale wykonywane najczęściej na zamówienie.

Bogactwo form i wzorów sztukaterii pozwala tworzyć kasetony na ścianach lub sufitach. Doskonale maskują przewody, a także podwyższają bądź obniżają wnętrza.

Sztukateria wewnętrzna – aranżacje

Oryginalna sztukateria styropianowa wewnętrzna sprawdza się w rozmaitych konwencjach, zarówno w nowoczesnych wnętrzach, jak i klasycznych. Sztukateryjne ozdobniki pokryte masą akrylową mogą wyglądać modnie oraz przetrwać nawet przez długie lata.

Sztukateria to także listwy ścienne ułożone w prostokąty lub kwadraty, które są doskonałym sposobem na udekorowanie monochromatycznej ściany. Stylowy eklektyzm w postaci lekkiego błysku elementów dekoracyjnych sprawdzi się w salonie wyposażonym w nowoczesne meble. Warto jednak pamiętać, aby unikać zbyt krzykliwych zestawień. Na neutralnym tle ściany jaskrawa sztukateria nie prezentuje się zbyt dobrze.

Sztukateryjne dekoracje w wersji barwnej spodobają się zwolennikom niekonwencjonalnych rozwiązań. Pastelowe tony, takie jak błękit, lawenda czy pudrowy róż pasują zazwyczaj do sypialni. Symetryczne kolaże mogą wyglądać osobliwie w pokoju dziennym, który zostanie urządzony w stylu glamour lub francuskim. Tym sposobem możemy osiągnąć wrażenie geometrycznego ładu, a przy lustrach wplecionych w ścienną kompozycję optycznie powiększymy każdą przestrzeń.

Efektowna sztukateria to ozdobne gzymsy i kasetony, które polecane są przestrzennym wnętrzom wyposażonym w nowoczesne sprzęty lub w stylu vintage. Niezliczona liczna gotowych elementów sprawdza się nie tylko w wysokich mieszkaniach, ale też w małych i niskich. Wysoka listwa ozdobna to dość efektowana sztukateria, która posiada wąskie albo bardziej wyraziste formy. Z kolei gzymsy wewnętrzne tworzą kilkustopniowe kaskady lub występują w wyszukanej wersji z ornamentami. Na uwagę zasługują też rozety, które oprócz walorów estetycznych pełnią funkcję praktyczną. Mogą tworzyć idealną kompozycję z lampami sufitowymi, jak również być tłem dla kinkietu.

Elewacje – sztukateria zewnętrzna

Gotowe elementy dekoracyjne mogą diametralnie odmienić wygląd i charakter domu. Sztukateria okienna zewnętrzna jest prostym sposobem na przearanżowanie budynku. Przestrzeń wokół okna warto urozmaicić poprzez gzymsy elewacyjne czy listwy. Kolumny oraz zworniki sprawdzą się w zabudowie jednorodzinnej. Sztukateria okienna to stale obowiązujący trend, który bywa szczególnie wykorzystywany przy renowacji starszych budynków. W zależności od osobistych preferencji możemy zdecydować się na zdobienia klasyczne lub amerykańskie.

Sztukateria to także kolumny elewacyjne, które są popularnym elementem stylu dworkowego. Komponenty zdobnicze tego typu stają się bardzo modne. Kolumny są zazwyczaj pokryte masą na bazie żywicy, dzięki czemu wykazują odporność na mikropęknięcia oraz warunki atmosferyczne. Coraz więcej właścicieli budynków użyteczności publicznej i deweloperów decyduje się na zastosowanie sztukaterii zewnętrznej. Takie rozwiązanie wprowadza wiele świeżości i przykuwa uwagę. Popularne obecnie profile elewacyjne są produkowane z lżejszych materiałów, takich jak styropian czy pianka XPS.

Listwy styropianowe to sztukateria pokryta tynkiem cementowo-wapiennym lub akrylowo-kwarcowym, który jest odporny na szkodliwe działanie wielu czynników. Natomiast listwy poliuretanowe powstają za pomocą wtrysku żywicy, po czym pokrywa się je farbą podkładową. Profilami elewacyjnymi są również tzw. bonie – montowane na narożnikach domu oraz listwy do boniowania. Sztukateria styropianowa zewnętrzna składa się zwykle z dwóch części łączonych na styku. Pokryta tynkiem jest wytrzymała i nie poddaje się działaniu grzyba, pleśni, wilgoci czy uszkodzeń mechanicznych.

Sztukateria w nowoczesnym wnętrzu

We wnętrzach o nowoczesnym akcencie rządzą dekoracyjne listwy poliuretanowe i cokoły. Wybór odpowiedniego elementu pozwoli zadbać i stworzyć niepowtarzalny klimat w mieszkaniu. Sztukateria na ścianę zwykle kojarzy się z listwami ozdobnymi, które rozdzielają część oklejoną tapetą od tej pomalowanej farbą lub rozetami sufitowymi nad żyrandolem. Bardzo efektownym rozwiązaniem są jednak panele z minimalistycznym wzornictwem o prostym wykończeniu, które tworzą estetyczny ład nie tylko w dużym wnętrzu.

Ozdoby na suficie znajdują się zazwyczaj w odpowiedniej odległości od karnisza i mogą pełnić rolę praktyczną, czyli miejsca na pasek ledowy. Sztukateria wokół drzwi bywa wykorzystywana w antycznym stylizacjach, a listwy oświetleniowe sufitowe przez miłośników nowoczesnego designu. Sztukateria w nowoczesnym salonie pozostawia użytkownikom pełną dowolność zarówno w kwestii wyboru koloru, jak i form ramkowych wytłoczeń. Najpopularniejszym wariantem jest kolor biały oraz pastelowe barwy, które  mogą wyeksponować ozdobny charakter paneli.

Przykład niebanalnego wzornictwa stanowi wykonanie ramki pod lustra bądź przyklejenie rozet o rożnych kształtach i wielkościach. Dzięki temu możemy osiągnąć trójwymiarowy efekt na ścianie. Pomysłów na użycie sztukaterii nie brakuje, tym samym możliwości na montaż takich zdobień. Większość komponentów to produkty bardzo elastyczne, które nadają są również do nierównych czy zaokrąglonych przestrzeni.

Nowoczesna sztukateria notuje gwałtowny wzrost popularności dekorów. Elementy sztukateryjne mogą uzupełniać panujący w mieszkaniu styl, a także działać na zasadzie kontrastu.

Sztukateria na korytarzu

Aranżacja przedpokoju jest jednym z największych wyzwań, które stoi przed właścicielem domu. Ogólnie rzecz biorąc, korytarz powinien pasować do reszty pomieszczeń. Jeśli w mieszkaniu mamy sztukaterię, na przykład w salonie, to musimy postarać się o jego metamorfozę. W takim przypadku polecamy szczególnie listwy dekoracyjne, które będą dopasowane wysokością do wymiarów przedpokoju. W przeciwnym razie mogą one zaburzać proporcje takiego wnętrza. Sztukateria to też listwy przysufitowe, które są bogato zdobione ornamentami oraz panele ścienne tworzące spójną całość z salonem.

Spośród wielu propozycji warto wymienić także panele w klasycznej wersji, przypominające wyglądem dawne lamperie lub o bardziej nowoczesnych, geometrycznych wzorach. Dobrym pomysłem są także listwy ścienne oraz rozety dekoracyjne. Takie produkty doskonale prezentują się w parze z kryształowym żyrandolem w pomieszczeniach o sporej kubaturze.

Do nowoczesnych wnętrz pasują głównie sztukaterie gładkie z delikatnymi frezami, natomiast do klasycznych lub eleganckich listwy ścienne w ornamenty. Uzupełnieniem wystroju korytarza mogą być zdobienia wokół drzwi wejściowych, jak również detale na suficie. W wysokim przedpokoju warto zastosować kopuły lub rozety sufitowe. Listwy wokół drzwi warto umieścić na ich ramie, a także płynnie połączyć z listwami przypodłogowymi. Z kolei panele ścienne 3D są szczególnie polecanym komponentem do wnętrz o bardzo nowoczesnym wydźwięku.

Sztukateria w salonie

Moda na sztukaterię wraca nie tylko do wnętrz w stylu klasycznym czy glamour, ale też do tych nowoczesnych. Elementy dekoracyjne mogą być wykonane z kosztownego stiuku lub dużo tańszego gipsu ceramicznego. Sztukateria gipsowa jest łatwa w montażu – głównie ze względu na plastyczność materiału, a także przyjazna dla zdrowia. Obecnie cieszy się sporym zainteresowaniem wśród klientów, którzy stawiają na ekologiczne rozwiązania. Jako główna ozdoba salonu lub jadalni nadaje im szlachetności i oryginalności.

W większości przypadków do wyboru mamy elementy, takie jak sztukateria gipsowa na ścianę lub sztukateria sufitowa. Fani tradycyjnego rzemiosła coraz częściej wybierają ozdoby z gipsu, na przykład: gzymsy, płyciny czy rozety. Dekoracje ścienne powstają także ze styropianu, czyli gładkiego i lekkiego materiału. Sztukateria styropianowa w salonie wyróżnia się przede wszystkim eleganckim wyglądem. Nowoczesne komponenty tego typu są wytrzymałe, a ich montaż odbywa się przy pomocy specjalnego kleju, który zapewnia maksymalne łączenie produktu z podłożem.

Sztukateria styropianowa na ścianę w salonie oznacza części, takie jak: listwy sufitowe lub ścienne, profile przypodłogowe, listwy wokół drzwi, rozety, kolumny, pilastry, panele i wiele innych ozdobników. Coraz większą popularność zdobywa także sztukateria drewniana do mebli, która jest nowością na polskim rynku. Przy tej okazji warto wymienić, m.in. laufry, pilastry, ozdobne nogi, tralki oraz gałki czy zaślepki. Tego rodzaju stylowe dodatki mogą znacząco odmienić charakter mebli, jak również przydać się w mieszkaniu urządzonym w nowoczesnym stylu. Sztukateria i tapeta dodaje salonowi szyku oraz elegancji, jak również tworzy przepiękną aranżację takiego miejsca.

Sztukateria – sypialnia marzeń

Oprócz funkcji dekoracyjnej, sztukateria ścienna służy do aranżacji sypialni. To także element, który sprytnie zasłania zakończenie tapet. Oczywiście aranżacja takiego pomieszczenia jest sprawą dość indywidualną. Warto jednak pokusić się o stwierdzenie, że sztukateria z tapetą tworzy zgrany duet. Na wystrój sypialni mają też wpływ elementy, takie jak: oświetlenie, meble czy inne zdobienia mające wpływ na poczucie komfortu. Sztukateria w sypialni to nie tylko listwy ścienne, ale też rozety, które zdobią sufit, panele przypodłogowe oraz sufitowe. W takim przypadku jedynym ograniczeniem bywa tylko nasza wyobraźnia.

Sztukateria na ścianie w sypialni to idealny sposób, by stworzyć eleganckie obramowanie dla lustra lub obrazów. Prostokątne ramy czy poprzeczne listwy mogą także optycznie powiększyć każdą przestrzeń. Sztukateria styropianowa wewnętrzna, czyli dekoracyjne gzymsy bądź listwy do boniowania świetnie sprawdzają się w takim wnętrzu. Praktycznym rozwiązaniem dla sypialni jest także sztukateria w postaci listwy, która ukryje karnisz.

Wnętrze, które stanowi oazę naszej prywatności to sypialnia. Sztukateria w takim miejscu powinna służyć relaksowi i wyciszeniu. Warto więc postawić na stonowane kolory wprawiające w dobry nastrój oraz odpowiednie wykończenie podłóg czy ścian. Za pomocą sztukaterii możemy zadbać w subtelny sposób o odpowiednią ekspozycję niektórych elementów. Szczególnie istotna wydaje się być ściana za łóżkiem, gdzie sprawdzą się panele tapicerowane lub drewniane zagłówki. Należy też pomyśleć o optymalnej oprawie okien oraz oświetleniu w postaci zwieszanych lamp oraz kinkietów.

Sztukateria w łazience

Niegdyś sztukateria ze styropianu nie była popularnym widokiem, dziś nie budzi już sprzeciwu czy zdziwienia. Elementy dekoracyjne z takiego materiału nadają się również do wilgotnych pomieszczeń. Sztukateria wewnętrzna styropianowa jest z powodzeniem wykorzystywana w każdej łazience. Jej zewnętrzną część pokrywa się zazwyczaj mieszanką żywicy akrylowej lub kruszywa kwarcowego, które zabezpiecza przed uszkodzeniami. Przy zastosowaniu wodoodpornego kleju możemy mieć pewność, że taka konstrukcja wytrzyma w walce z parą wodną i wilgocią.

Na polskim rynku znajduje się wiele elementów dekoracyjnych do łazienek, w tym sztukateria na sufit oraz sztukateria – listwy ścienne. Za tym wyborem przemawia przede wszystkim niska cena i łatwość montażu, który nie powinien stanowić problemu nawet dla zwykłego amatora domowych remontów.

W łazienkowej przestrzeni warto zaszaleć z nowoczesnymi dodatkami. W takim miejscu powinna się także znaleźć sztukateria. Sufit jest tego świetnym przykładem. Montaż listwy lub rozety oświetleniowej LED pozwoli na wprowadzenie odrobiny nowoczesnego akcentu do wnętrza. Światło ledowe to nie tylko element dekoracji, ale też  dobry sposób na to, by nieco zaoszczędzić. Sztukateria przysufitowa charakteryzuje się wodoszczelnością, jak również pozwala nacieszyć się fantastycznymi efektami wizualnymi.

Źródło zdjęcia: https://tikkurilapotegakolorow.pl

Sztukateria – jak montować elementy dekoracyjne?

Montaż sztukaterii styropianowej raczej nie należy do trudnych zadań i odbywa się w dość prosty sposób. Najbardziej skomplikowanym etapem prac może okazać się łączenie elementów, czyli docięcie listew. Skrócenie sztukaterii zazwyczaj odbywa się pod kątem prostym. Warto zaopatrzyć się w następujące narzędzia i przybory:

• skrzynka uciosowa,
• ołówek,
• gąbka,
• ostry nóż lub piłka z ząbkami,
• listwy styropianowe,
• klej do styropianu.

Krótka instrukcja zamyka się w kilku ważnych punktach:

1. Odpowiednie przygotowanie podłoża, czyli powierzchnia powinna być sucha, gładka oraz twarda. Wszelkie nierówności warto wyrównać gładzią gipsową.
2. Docinanie listew podsufitowych za pomocą piłki o drobnych zębach lub ostrego noża, tak by osiągnąć odpowiednią długość.
3. Malowanie sztukaterii na wybrany kolor, warto to zrobić przed przystąpieniem do przyklejania.
4. Do krawędzi listew nakładamy klej, po czym dociskamy mocno do ściany lub sufitu. Jego nadmiar usuwamy niezwłocznie gąbką lub papierem ściernym.

Sztukateria – jak zrobić dekoracje na ścianie?

Klimat dawnych lat można przywrócić za pomocą technologii gipsu zbrojonego włóknem. Sztukateria gipsowa nowoczesna służy przede wszystkim luksusowym i eleganckim wnętrzom. Ozdoby wykonane z tego materiału charakteryzują się ostrymi krawędziami, które po pomalowaniu farbami emulsyjnymi lub akrylowymi są niezauważalne. W tym przypadku warto powierzyć to zadanie w ręce profesjonalisty.

Jak zrobić sztukaterię na ścianie z materiałów poliuretanowych? W pierwszej kolejności musimy dokładnie wymierzyć ścianę, na której chcemy umieścić elementy dekoracyjne. W tym celu należy posłużyć się wcześniej przygotowaną miarką, poziomicą lub tzw. dalmierzem laserowym, który precyzyjnie określi jej powierzchnię. Kolejny krok to odpowiednie przycięcie sztukaterii za pomocą piły z korytkiem do cięcia, po którym możemy przejść do przyklejania listw w poziomie przy pomocy kleju montażowego.

Zdecydowanie więcej zaangażowania wymaga umieszczenie komponentów ledowych. Listwa jest montowana na klej, po czym należy do niej przykleić specjalne taśmy LED, które muszą być połączone w odpowiedni sposób ze złączkami prowadzącymi do zasilacza. Większość produktów posiada jednak szczegółowe instrukcje montażu, które dołączone są do każdego zestawu.

Sztukateria - podsumowanie

Podsumujmy na sam koniec kilka najważniejszych informacji na temat sztukaterii i jej zastosowania. Pod tym pojęciem kryje się zarówno sztukateria wewnętrzna, która służy ozdabianiu wnętrza domu lub mieszkania oraz sztukateria zewnętrzna, tzw. elewacyjna. W obu przypadkach dekoracje ścienne mogą być elementami wykonanymi z gipsu, pianki poliuretanowej czy styropianu.

Największą wartość jakościową przypisuje się sztukaterii gipsowej, która zyskuje coraz więcej nabywców. Ten rodzaj zdobień najlepiej wpisuje się w aranżacje inspirowane stylem klasycznym. Jeśli chcemy ozdobić nasze mieszkanie mamy szansę wybierać spośród szerokiej palety dekoracji, takich jak: kolumny, pilastry, portale, fasety, płaskorzeźby, rozety, gzymsy oraz łuki.

Stylowe dekoracje warto jednak dobierać z rozwagą i wyczuciem. Ich nadmiar może być przytłaczający i powodować wrażenie ogólnie panującego chaosu. Sztukaterią możemy kreować niemal każdą przestrzeń. Jednym z wielu przykładów jest stworzenie iluzji wnęk za pomocą prostokątnych obramień. Z kolei rozeta na suficie to odpowiednie tło dla lampy lub kryształowego żyrandola, który będzie dodatkową ozdobą wnętrza.

Za pomocą sztukaterii możemy też pokreślić przestrzeń z kominkiem, ramy okna czy drzwi. Listwy i gzymsy umożliwiają efektowne wykończenie mieszkania, jak również mogą ukryć niedoskonałości. Zamontowane pionowo powodują, że pokój będzie wyglądał na wyższy, natomiast poziome skracają ścianę. Z kolei kolumny nawiązują głównie do antycznych wzorców. Sztukateria ścienna świetnie się łączy z mozaiką, nadając pomieszczeniu osobliwego charakteru. Wzbudza w nas poczucie estetyki i piękna.