Dzielnica Giszowiec Katowice

Giszowiec to jedna z 22 dzielnic Katowic, położona po wschodniej części miasta. Jest bardzo popularna wśród mieszkańców. Łączy nowoczesne budownictwo wielorodzinne z zabytkowymi zabudowaniami wiejskimi. To tutaj znajdowała się dawna kolonia robotnicza, gdzie do dzisiaj możemy podziwiać zabytki z początku XX wieku.

Niestety, nie ma tu wielu inwestycji mieszkaniowych. Ci, którzy chcieliby tu zamieszkać, muszą rozglądać się za mieszkaniami z rynku wtórnego. Najbliższa inwestycja realizowana jest na Nikiszowcu, prawie 3 kilometry dalej. Ceny są tu dość umiarkowane i wynoszą od ok. 5000 do 6500 złotych za metr kwadratowy. Można także znaleźć nieco tańsze perełki.

Giszowiec jest dzielnicą głównie mieszkaniową z niskimi zabudowaniami jednorodzinnymi, choć znajdziemy tu także blokowiska z wielkiej płyty z końca ubiegłego wieku. Dzielnica cechuje się infrastrukturą handlowo-usługową, typową bardziej dla mniejszych miejscowości, niż dla wielkiego miasta.

Oferty w tym mieście:

• Mieszkanie na sprzedaż Katowice
• Katowice mieszkania do wynajęcia
• Domy na sprzedaż Katowice

1. Informacje ogólne

Położenie Giszowca na mapie Katowic

Giszowiec należy do zespołu dzielnic wschodnich i stanowi granicę miasta z Mysłowicami. Położony jest między ulicami: 73-go Pułku Piechoty na północy, Autostradą Małopolską na północnym wschodzie i Granicą Wesołej na południu. Graniczy z czterema innymi jednostkami terytorialnymi tego typu:

• od północy z Janowem-Nikiszowcem oraz Os. Paderewskiego-Muchowcem,
• od zachodu z Piotrowicami-Ochojcem,
• od południa z Murckami.

Niemal cała zachodnia i południowa powierzchnia Giszowca to lasy miejskie – tereny dawnej Puszczy Śląskiej. Dzielnica ma powierzchnię 12,3 km², co czyni z niej drugą, największą jednostkę terytorialną Katowic. 

Liczba mieszkańców i zagęszczenie ludności: kto mieszka na Giszowcu?

Według Rady Dzielnicy Giszowiec, w 2020 roku liczba mieszkańców wyniosła 15 719 osób, co stanowi 5,79% ogólnej populacji Katowic. Tym samym zagęszczenie ludności to 1278 osób na kilometr kwadratowy, a więc dość niewiele. Pamiętajmy jednak, że większość powierzchni dzielnicy to lasy i parki, które są niezamieszkałe. Tam, gdzie znajdują się zabudowania, zagęszczenie ludności jest znacznie większe.

Giszowiec także cierpi z powodu depopulacji. W 2013 roku liczba mieszkańców wynosiła 17168 osób, a w 2005 – 18767. Widać więc, że ubytek ludności znacznie przyspieszył. W ciągu ostatnich 7 lat populacja zmniejszyła się o ponad 8%.

Podział demograficzny mieszkańców ze względu na produktywność przedstawia się następująco:

• 12% - osoby w wieku przedprodukcyjnym (0-14 lat),
• 68% - osoby w wieku produkcyjnym (15-59 dla kobiet i 15-64 dla mężczyzn),
• 20% - osoby w wieku poprodukcyjnym (60+ dla kobiet i 65+ dla mężczyzn).

Giszowiec jest dość znacznie starzejącą się dzielnicą. Na każdą setkę dzieci przypada tu ok. 168 osób w wieku poprodukcyjnym.

Dla kogo ta dzielnica jest rekomendowana?

Giszowiec położony jest wśród lasów i parków, dzięki czemu jest wyjątkowo spokojną i cichą dzielnicą. Tym samym jest popularny wśród wszystkich grup wiekowych. Doceniany jest przez seniorów, także ze względu na obecność lokalnych ośrodków opieki medycznej.

Dzięki małomiasteczkowemu charakterowi, Giszowiec lubią także rodziny z dziećmi. Znajdują się tu przedszkola i szkoły podstawowe oraz sporo atrakcji dla najmłodszych na świeżym powietrzu. Bardzo dobrze rozwinięta infrastruktura drogowa umożliwia szybki dojazd w dowolny rejon Katowic i okolicznych miejscowości. Giszowiec jest najmniej popularny wśród studentów. Ma to związek z dużą odległością do szkół wyższych oraz niewielką ofertą rozrywkową dla żaków.

Czy Giszowiec to styl życia Katowic?

Jak się mieszka w dzielnicy? Mieszkańcy cenią sobie Giszowiec. Choć w przeszłości był on kolonią górniczą, to został wybudowany z dala od kopalni i największego zanieczyszczenia powietrza. Dodatkowo jest niemal całkowicie samowystarczalny. Giszowiec to bardzo dobre miejsce do życia i mieszkania, pełne ciszy i zieleni. Jednocześnie organizowane są tu wydarzenia, które scalają społeczność i dostarczają niezbędnego zastrzyku rozrywki i kultury.

Planowany rozwój dzielnicy

Wiele w dzielnicy się nie dzieje. Planowane inwestycje to głównie odnowienie elewacji niektórych budynków, ich modernizacja i rewitalizacja. Ma tu powstać fontanna solankowa z obiektami małej architektury. Wybudowany ma zostać także łącznik pomiędzy Ośrodkiem Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczym im. Dr Marii Trzcińskiej-Fajfrowskiej przy ul. Gościnnej 8, a budynkiem przy ul. Radosnej 3. Te inwestycje mają na celu poprawić nieco wygodę mieszkańców oraz przywrócić nieco nadszarpnięte walory estetyczne.

Giszowiec - atrakcje i miejsca warte zobaczenia

Przede wszystkim warto przespacerować się po starej części Giszowca, gdzie można podziwiać największą z tutejszych atrakcji – osiedle górnicze. W rejestrze zabytków umieszczone są także:

• wieża wodna z 1908 roku,
• willa dyrektora kopalni Giesche z początku XX wieku,
• budynek dawnej gospody.

Warto obejrzeć także liczne tablice upamiętniające ważne wydarzenia historyczne. Spacerując po rozległych lasach, koniecznie musimy zatrzymać się przy licznych punktach widokowych, które stanowią nie lada atrakcję dla miłośników przyrody. Do dyspozycji mieszkańców jest tu także kilka stawów, przy których można wypocząć i się zrelaksować.

Czy Giszowiec to bezpieczna dzielnica?

Czy Giszowiec to bezpieczna dzielnica? Według statystyk policyjnych jest to jedna z najbezpieczniejszych dzielnic Katowic. Najwięcej czynów zabronionych dotyczy tutaj przekraczania prędkości, nieprzepisowego parkowania i tworzenia murali nawiązujących do ulubionych drużyn piłkarskich.

Atrakcje Giszowca: oferta dla dzieci

W Giszowcu znajdują się liczne place zabaw dla dzieci. Najbardziej popularne jest miejsce wewnątrz blokowiska przy ul. Miłej, a także teren przy ul. Pod Kasztanami. Ciekawą ofertę dla dzieci ma także Centrum Rozrywki Guliwer. Znajdziemy tam:

• miasteczko Playmobil,
• labirynty i zjeżdżalnie,
• trampoliny.

Dzieci możemy przyprowadzić także do GOP BMX School, klubu sportowego typu skatepark. Przy ul. Pszczyńskiej 6 mieści się z kolei JumpWorld – park trampolin, gdzie każde dziecko pozbędzie się nadmiaru energii.

2. Komunikacja na Giszowcu

Komunikacja miejska dzielnicy opiera się o transport autobusowy. W dzielnicy kursuje kilka różnych linii. Bardzo dobrze rozwinięta jest infrastruktura drogowa. Giszowiec jest otoczony przez duże i ruchliwe trasy, w tym autostradę.

Ile trwa dojazd z Giszowca do centrum?

Odległość między Giszowcem a Śródmieściem wynosi prawie 10 km. Trasą DK79 i ul. Szopienicką pokonamy ten dystans w około 15 minut. Około godziny 16:00 w dni robocze musimy szykować się na podróż trwającą nawet 35 minut. Najbardziej korkuje się ul. Szopienicka, a z drugiej strony Pszczyńska – szczególnie na wysokości cmentarza przy ul. Murckowskiej. Transport publiczny w godzinach szczytu jest szybszy. Podróż zajmie nam niecałe pół godziny. W podobnym czasie przejedziemy dystans jednośladem.

Tramwaje na Giszowcu

Przez Giszowiec nie przejeżdżają tramwaje.

Autobusy na Giszowcu

Przez teren Giszowca przejeżdża kilka różnych linii autobusowych, które przede wszystkim łączą dzielnicę z centrum Katowic. Kluczowe dla komunikacji są autobusy:

• 1 – z Tych Szpitala Wojewódzkiego do Katowic Alei Korfantego,
• 30 – z Michałkowic Bytomskiej do Giszowca Kopalni Staszic,
• 108 – z Dębu Silesia City Center do Giszowca Kolistej Pętli,
• 223 – z Krasowego Przedszkola do Giszowca Kopalni Staszic,
• 292 – z Ligoty Akademików do Brzezinki Wysokiego Brzegu Pętli.

Największe przystanki autobusowe w dzielnicy to z pewnością: Giszowiec Kościół, Giszowiec Osiedle oraz Giszowiec Karolinki.

Dworce/zajezdnie

Przez Giszowiec biegną tory kolejowe, ale obsługują one ruch jedynie towarowy. Tym samym nie ma żadnego dworca w dzielnicy. Nie ma tu też żadnych zajezdni, a jedynie dwie pętle autobusowe: Giszowiec Kopalnia Staszic i Giszowiec Kolista Pętla.

Giszowiec - ścieżki rowerowe

Przez Giszowiec przebiegają aż trzy ścieżki rowerowe – w kierunku północnym, zachodnim i południowym. Ścieżka rowerowa oznaczona przez miasto numerem 3 rozpoczyna się w okolicy skrzyżowania ulic Wojciecha i Barbórki. Biegnie na zachód przez las i dalej przez Ochojec i Piotrowice aż do Lasów Panewskich i przez ul. Kuźniewską do granicy zachodniej Katowic.

Ścieżka rowerowa nr 121 rozpoczyna się na południu od Giszowca, w Murckach. Biegnie początkowo przez las, by potem ciągnąć się wzdłuż ul. Górniczego Stanu, Ceramicznej i Leśnego Potoku. Kończy się w Nikiszowcu. Trzecia ścieżka – numer 101 – zahacza o zachodnią stronę Giszowca. Ciągnie się lasami, przez całe Murcki, Giszowiec aż do Ochojca. Ma charakter głównie rekreacyjny i turystyczny.

Komunikacja na Giszowcu - główne ulice

Największym szlakiem komunikacyjnym w Giszowcu jest fragment autostrady A4, która biegnie przez północnowschodnią część dzielnicy. Umożliwia ona szybki wyjazd w kierunku Krakowa aż do Rzeszowa, a z drugiej strony – do Wrocławia. Z drugiej strony ciągnie się DK86 w kierunku północ-południe. Trzeci, bardzo duży szlak komunikacyjny to droga DK81 w kierunku zachodnim i południowym aż do Skoczowa, który znajduje się blisko Cieszyna i przejścia granicznego z Czechami.

Komunikacja na Giszowcu – inwestycje drogowe

Na Giszowcu ma miejsce obecnie największa inwestycja drogowa w całych Katowicach, która planowo ma się zakończyć w pierwszej połowie 2021 roku. Mowa o przebudowie węzła Giszowiec, czyli skrzyżowania DK86, DK81, ul. Pszczyńskiej i ul. 73. Pułku Piechoty. Remont jest prowadzony na trasie o długości prawie 4 kilometrów. W związku z tym napotkamy tu wiele utrudnień i reorganizacji ruchu. Inwestycja ma na celu poprawę bezpieczeństwa i wprowadzenie m.in. bezkolizyjnego skrzyżowania dwóch, bardzo dużych dróg krajowych.

Ocena redakcji

Komunikacja w Giszowcu jest bardzo dobrze rozwinięta. Choć sama dzielnica znajduje się wśród lasów i nieco na uboczu, to bliskość wielkich szlaków komunikacyjnych umożliwia dojazd w dowolne miejsce Katowic i całej Polski. Transport publiczny także działa tu bardzo dobrze, choć większość z połączeń obsługuje ruch między Giszowcem a Śródmieściem czy okolicznymi miejscowościami. Dodając do tego liczność ścieżek rowerowych oraz wypożyczalnię rowerów, która znajduje się w centralnej części dzielnicy, uzyskujemy widok bardzo dobrze zorganizowanej i rozwiniętej infrastruktury komunikacyjnej.

3. Edukacja na Giszowcu

Żłobki i przedszkola na Giszowcu

Na Giszowcu mieści się oddział żłobka miejskiego przy ul. Wojciecha 23A. Liczba miejsc w placówce wynosi 30. Z kolei przy ul. Karliczka 6 znajduje się żłobek dwujęzyczny IQ Academy, w którym może przebywać jednocześnie do 40 dzieci w wieku do lat 3.

Liczba przedszkoli jest tu znacznie większa. Mieszczą się tu aż cztery placówki miejskie o numerach:

• 91 przy ul. Adama 33, które oferuje 150 miejsc,
• 59 przy ul. Wojciecha 49, które oferuje ok. 100 miejsc
• 64 przy pl. Pod Lipami 2, które oferuje ok. 75 miejsc,
• 61 przy ul. Karliczka 18, które oferuje ok. 100 miejsc.

Przy ul. Mysłowickiej 35A mieści się także niepubliczne przedszkole i klub malucha Babaloo, gdzie pomieści się około 50 dzieci.

Szkoły podstawowe: edukacja na Giszowcu

W Giszowcu znajdują się dwie publiczne szkoły podstawowe. Jest to SP nr 54 im. Marii Konopnickiej przy ul. Wojciecha 9. Placówka może zapewnić edukację nawet ok. 720 dzieciom w ośmiu klasach. Przy ul. Przyjaznej 7A znajduje się z kolei Szkoła Podstawowa nr 51 z oddziałami integracyjnymi. Uczyć się tu może nawet 1200 uczniów. Nie zapominajmy także o szkole podstawowej dla dziewcząt Płomień, która wspiera rodziców w wychowywaniu w katolickich wartościach.

Czy łatwo się dostać do żłobka i szkoły podstawowej na Giszowcu?

Czy łatwo się dostać do żłobka? Niestety nie. Na Giszowcu mieszka około 400 dzieci w wieku od 0 do 3 lat. Dzielnica oferuje natomiast jedynie 70 miejsc. To o wiele za mało jak na potrzeby mieszkających tu rodziców.

Nieco lepiej jest z przedszkolami. Na Giszowcu mieszka ok. 540 przedszkolaków, a dzielnica oferuje ok. 425 miejsc w publicznych placówkach. Dodając miejsca, które oferuje Babaloo, otrzymujemy ok. 475 miejsc. To o wiele lepszy wynik, choć czasem może być także niewystarczający. Z pewnością jednak nie pozwala na przyjmowanie dzieci z okolicznych rejonów.

Dzielnica potrzebuje zapewnić ok. 1100 miejsc dla uczniów ośmiu klas szkoły podstawowej dla wszystkich mieszkańców. Tych jest znacznie więcej, bo około 2 tysięcy. Bez problemu więc dzielnica może przyjąć także dzieci z innych okolic.

Licea i technika na Giszowcu: szkoły średnie dzielnicy

Niestety na Giszowcu nie ma ani liceów, ani techników. Najbliższe LO znajduje się dość mocno na południe – w Murckach.

Popularne szkoły na Giszowcu

Bardzo popularną szkołą według rodziców i rankingu stworzonego przez serwis NaszeMiasto jest Przedszkole nr 91. Zajmuje 6. miejsce wśród wszystkich placówek tego typu w Katowicach. Polecaną szkołą prywatną jest także Płomień – choć tu miejsce znajdą tylko dziewczynki. Rodzice chwalą sobie atrakcyjność oferty edukacyjnej i szeroki wachlarz zajęć dodatkowych.

Ocena redakcji

Edukacja na Giszowcu mogłaby być lepsza. Szczególnie w zakresie opieki nad dziećmi do lat 3 oraz oferty edukacyjnej dla młodzieży licealnej. Rodzice, którzy tu mieszkają, muszą najczęściej szukać placówek tego rodzaju poza granicami dzielnicy, co może być uciążliwe. Ogólnie rzecz biorąc, oferta Giszowca jest wystarczająca i nic poza tym.

4. Jak się mieszka na Giszowcu? Parki i rekreacja w dzielnicy

Na Giszowcu jest bardzo wiele terenów zielonych. Większość powierzchni dzielnicy zajmują lasy miejskie. Wśród nich znajdziemy kilka jeziorek, nad którymi można przyjemnie spędzić czas. W samym centrum dzielnicy znajduje się Park Giszowiecki, gdzie warto udać się na spacer po całym dniu pracy. Choć jego powierzchnia nie jest duża, to jest to bardzo zadbany i kameralny teren zielony, w którym można odkryć kilka ciekawych atrakcji, takich jak pomnik geometrycznego środka Giszowca.

Miłośnicy aktywności fizycznej z pewnością będą zachwyceni bardzo sporym kompleksem siłowni zewnętrznej, który znajduje się właśnie w Parku Giszowieckim. Nadmiar energii można także rozładować w JumpWorld – parku trampolin przy ul. Pszczyńskiej 6. Zamiast klubu fitness, Giszowiec oferuje zajęcia w szkole karate Czarni. Przy Goetla 9 mieści się Paintball Factory – centrum paintballowe, gdzie możemy udać się z przyjaciółmi i rodziną. Do najbliższego boiska jednak trzeba jechać nieco poza granice Giszowca, w kierunku północnowschodnim. By skorzystać z basenu, lepiej pojechać w kierunku Śródmieścia. W zamian za to możemy codziennie korzystać z wielu szlaków rowerowych w okolicznych lasach. Przy ul. Wojciecha 9B mieści się hala sportowa z fachowym personelem.

5. Gastronomia i kultura

Gdzie zjeść w dzielnicy? Nie ma, niestety, wielu restauracji w Giszowcu. Bardzo dobrymi opiniami cieszy się Dworek Pod Lipami przy pl. Pod Lipami 1. Możemy tu zjeść dania kuchni polskiej czy bardzo smaczne ciasta. Jednak czasem, szczególnie w weekendy, musimy liczyć się z długim czasem oczekiwania na stolik. To wynik małej liczby lokali w dzielnicy i bardzo pochlebnych opinii na temat tej restauracji. Nieco na obrzeżu mieści się z kolei Pub36 – dobrze znana pizzeria, gdzie możemy skosztować także dań kuchni amerykańskiej, takich jak steki. Przy Mysłowickiej 28 znajdziemy inną, bardzo dobrą pizzerię – Sycylianę. Przy ul. Wojciecha 7A znajduje się Marysieńka – bar szybkiej obsługi, gdzie większość mieszkańców chodzi na hamburgery i kebaby. Na coś słodkiego koniecznie trzeba wstąpić do Pli Pla Plo przy ul. Gościnnej 21.

Na Giszowcu znajdują się aż dwa domy kultury:

• Giszowieckie Centrum Kultury przy ul. Mysłowickiej 28,
• filia Miejskiego Domu Kultury Szopienice przy pl. Pod Lipami 1.

Dzięki tym miejscom mieszkańcy mogą liczyć na pokaźne zastrzyki kultury i ciekawe wydarzenia, które są ciągle organizowane. Należą do nich wystawy malarskie, warsztaty florystyczne, zajęcia dla dzieci i wiele innych. Przy ul. Przyjaznej 7A znajduje się filia Miejskiej Biblioteki Publicznej nr 15.

6. Zdrowie na Giszowcu

Jakość powietrza na Giszowcu jest podobna do tej, która panuje w całych Katowicach. Z pewnością więc mogłaby być lepsza, choć lasy miejskie stanowią bardzo dobrą barierę dla smogu. Kranówka jest za to bardzo dobra. Można pić ją prosto z kranu bez przegotowania i nie różni się wiele od wody butelkowanej.

Na Giszowcu jest wiele przychodni i szpitali publicznych, w których mieszkańcy mogą otrzymać pomoc medyczną. Najpopularniejsze są:

• przychodnia Unia Bracka przy ul. Mysłowickiej 13,
• przychodnia Przyjazna przy ul. Przyjaznej 8,
• Centrum Medyczne Giszowiec Sp. z o.o. przy ul. Gościnnej 6,
• praktyka lekarzy rodzinnych NZOZ Delta-Med przy pl. Pod Lipami 9.

Swoją prywatną praktykę prowadzi tu także psycholog i dwóch stomatologów. Z usług dentysty możemy skorzystać również w Dental Team przy ul. Karliczka 8 lub w Rewadent-Centrum Stomatologii Estetycznej przy ul. Karliczka 31. Z pupilem możemy pójść do kliniki weterynaryjnej przy ul. Mysłowickiej 65A. Znajduje się tu specjalistyczny sprzęt i fachowy personel. W nagłych przypadkach można skorzystać z usług placówki także w nocy i w weekendy.

Na Giszowcu znajdziemy kilka aptek – zarówno tych z popularnych sieciówek, jak i prywatnych, takich jak Apteka u Aptekarzy przy ul. Mysłowickiej 13. Co ważne, dwie z nich są czynne w niedziele do godzin popołudniowych, co ułatwia zakup leków w nagłych przypadkach.

7. Sklepy, hipermarkety i lokalne bazary

Na Giszowcu nie ma żadnych dużych centrów handlowych. Najbliższe znajduje się w Ligocie, kilka minut jazdy samochodem drogą DK81. Na terenie dzielnicy znajdziemy jednak sporo hipermarketów i supermarketów, gdzie zrobimy codzienne zakupy do domu. Przy Wojciecha 3 mieści się Carrefour Market, a pod numerem 23 – Społem. Na terenie całej dzielnicy rozlokowane są osiedlowe sklepy, franczyzy czy popularne dyskonty. Warto także wspomnieć, że znajduje się tu targowisko Giszowiok, gdzie możemy kupić niemal wszystko i to zawsze w bardzo dobrych cenach. Świeże kwiaty na domowy stół kupimy w kwiaciarni Gardenia.

Nie powinniśmy mieć także problemów z umówieniem się do fryzjera na Giszowcu. Swoje salony ma tu kilku, wysoko ocenianych specjalistów. Nie musimy także daleko jeździć po awizowane listy i przesyłki. Na Giszowcu są aż dwie placówki poczty. Możemy więc śmiało powiedzieć, że infrastruktura handlowa i usługowa dzielnicy jest bardzo dobrze rozwinięta.

8. Wady i zalety zamieszkania na Giszowcu

Plusy:

• wysokie bezpieczeństwo,
• dużo atrakcji turystycznych,
• dobra infrastruktura komunikacyjna,
• dużo terenów zielonych,
• bardzo dobra jakość opieki medycznej,
• dobrze rozwinięta infrastruktura handlowo-usługowa.

Minusy:

• brak liceum i zbyt mała liczba żłobków,
• jakość powietrza mogłaby być lepsza,
• niezbyt bogata oferta gastronomiczna,
• niewielka oferta kulturalna.

Ocena redakcji

Giszowiec to bardzo przyjazna dzielnica, w szczególności dla osób, które szukają ciszy, spokoju i małomiasteczkowego charakteru okolicy. Bardzo dobrze rozwinięta infrastruktura komunikacyjna sprawia, że jeśli chcemy dostać się do centrum, możemy to zrobić bardzo szybko. W większości przypadków nie ma potrzeby korzystać z oferty innych dzielnic, choć do kina czy muzeum musimy jechać do Śródmieścia. Czasem uciążliwe mogą być korki – w szczególności na mniejszych uliczkach, przez co dojazd do okolicznych dzielnic staje się dłuższy. Z drugiej strony, wyjazd z miasta trwa maksymalnie do kilkunastu minut.

9. O tym się mówi na Giszowcu

Wiele emocji budzi przebudowa węzła Giszowice. Choć po zakończeniu budowy, na którą przyjdzie nam jeszcze poczekać, ma być szybciej i bezpieczniej, to obecnie mieszkańcy dość mocno cierpią. Korki w dzielnicy znacznie się powiększyły, utrudniając dojazd do centrum i innych okolicznych miejscowości i wygląda na to, że utrudnienia będą trwały jeszcze przez jakiś czas. 

W dzielnicy mają miejsce także dobre wydarzenia. Pierwszy raz, od ponad stu lat, w lasach Giszowca zaobserwowano puszczyka uralskiego. To bardzo dobra wiadomość i wywołała dużą ekscytację wśród mieszkańców, ponieważ ptak jest objęty ścisłą ochroną.

Źródło zdjęcia głównego: www.giszowiec.info/